Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирининг

5.5.2.2. Дори воситалари билан эмпирик даволаш

Бепуштлик билан касалланган эркакларнинг 44 %да унинг пайдо бўлишининг 
тасдиқланган сабабларини топиб бўлмайди. 

Эркакларнинг идиопатик бепуштлигини даволаш учун дори воситаларининг катта 
танловига қарамай, даволашда эмпирик ёндошувни қўллаш бўйича илмий далиллар 
унчалик кўп эмас. 

ОАТ синдромини даволашда андрогенлар, хорионик гонодотропин/одам 
менопаузал гонадотропини, бромокриптин, α-адреноблокаторлар, тизимли 
кортикостероидлар ва магний препаратлари самарасиздир. 

ФСГ маълум бир беморларга ижобий таъсир кўрсатиши мумкин. 

Кокрейн текширувлари шуни кўрсатдики, антиоксидантларни перорал қабул 
қиладиган эркакларда туғилиш коэффициентини синов тарзида даволанаётган 
эркакларга нисбатан сезиларли даражада оширган. 

Антиоксидант даволашнинг ножўя таъсирини кўрсатувчи тадқиқотлар йўқ. 

Маълумотлар шуни кўрсатадики, субфертил эркакларда антиоксидантнинг 
қўлланилиши репродуктив технологиялар циклидан ўтаётган жуфтликлар учун 
тирик туғилишни ва ҳомиладорлик даражасини яхшилаши мумкин. 
5.5.3. Жарроҳлик йўли билан даволаш 
Вақт бепуштликни даволаш учун жарроҳлик усулларининг самарадорлигини 
исботлади – улар кўпинча унинг сабабини йўқ қилишга ва юқори молиявий харажатлар 
билан боғлиқ бўлган сунъий уруғлантиришдан фойдаланмасликка имкон беради. 

---

283 
5.5.3.1. Варикоцеле 
Варикоцеле билан касалланган эркакларнинг кўпчилиги фертил бўлишига қарамай, 
ушбу касаллик ва бепуштлик ўртасидаги боғлиқлик клиник кузатувлар, шунингдек, 
ретроспектив ва проспектив тадқиқотлар билан тасдиқланган. Варикоцеледа очиқ ва 
миниинвазив аралашувлар қўлланилади. Улар орасида қорин орти бўшлиғи, чов ёки чов 
ости орқали кириш билан лапароскопик ёки очиқ йўл билан мояк томирини боғлаш ёки 
мояк томирини эмболизациялаш усуллари мавжуд. Ҳар қандай турдаги аралашувларнинг 
мақсади мояк томири орқали веноз қоннинг ретроград оқимини тўхтатишдир. Шуни 
таъкидлаш керакки, кутиш тактикаси билан ҳомиладор бўлиш частотаси 16%, 
экстракорпорал уруғлантириш билан - 35% ни ташкил қилади. Варикоцеле бўйича очиқ 
тарзда аралашувдан кейин асоратлар частотаси - 1%, лапароскопик операциядан кейин - 
4%, эмболизациялашдан кейин - 10-15%ни ташкил қилади. Охирги кўрсаткич мояк 
томирини катетеризациялаш ва эмболизациялаш мумкин бўлмаган ҳолатларни ҳам акс 
эттиради. 
Шунга қарамай, кўплаб рандомизацияланган тадқиқотларга кўра варикоцелени 
жарроҳлик йўли билан даволаш сперматозоидларнинг миқдорини ва ҳаракатланишини 
кўпайтирмаслигини ҳисобга олиш керак [454–459].