Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирининг

Далилларнинг қисқача хулосаси ва варикоцеледа бепуштликни даволаш бўйича 
тавсиялар 
 
Далиллар бўйича хулоса 
ИД 
Ўсмирлик давридаги баъзи эркакларда варикоцеленинг мавжудлиги моякнинг 
прогрессив шикастланиши ва кейинчалик фертилликнинг пасайиши билан 
боғлиқ. 
2а 
Варикоцелени ўсмирларда даволаш самарали бўлишига қарамай, ортиқча 
даражада даволаниш хавфи мавжуд: аксарият ҳолларда беморларда фертиллик 
билан муаммо бўлмайди. 
3 
Варикоцелени даволаш клиник жиҳатдан намоён бўладиган варикоцеле, 
олигозооспермия ва бошқа тушунтириб бўлмайдиган бепуштлик сабаблари 
мавжуд бўлган эркаклар учун тавсия этилади. 
1а 
 
Тавсиялар 
ТД 
Варикоцелени даволаш мояк ривожланишининг прогрессив бузилиши бўлган, 
динамик кузатув билан исботланган ўсмирлар учун тавсия этилади. 
Кучсиз 
Бепуштлик ва нормал эякулят кўрсаткичлари бўлган эркаклар ёки субклиник 
шаклга эга эркаклар учун варикоцелени даволаш тавсия этилмайди. 
Кучли 

---

285 
Варикоцелени бепуштликда даволаш клиник жиҳатдан намоён бўладиган 
варикоцеле, олигозооспермия ва бошқа бепуштлик сабабларини тушунтириб 
бўлмайдиган ҳолларда тавсия этилади. 
Кучсиз 
5.5.3.2. Обструктив азооспермия 
Жарроҳлик йўли билан даволаш анастомоз қўйилувчи жойга қараб уч гуруҳга 
бўлинади: вазовазоанастомоз, вазоэпидидимоанастомоз, вазотестикулоанастомоз. 
Вазовазостомия. 
Жинсий ва гонадотропик гормонларнинг нормал даражасида, 
моякнинг нормал ўлчами ва азооспермияда уруғ йўлларининг ўтказмаслик ҳолатини 
ўйлаш керак.
 
Вазовазостомия бўйича самарасига кўра бир хил усуллар ишлаб чиқилган. 
Операцион микроскоп ёрдамида уруғ йўлларининг учларини аниқроқ тикиш имкони 
мавжуд. Одатда, бир ёки икки қаторли анастомоз қўйилади. 
Фойдаланилаётган усулдан қатъи назар, ҳар қандай операциянинг муваффақияти 
асосан жарроҳнинг маҳоратига боғлиқ. Операциядан 8 йил ўтгач, вазовазостомиянинг 
муваффақият даражаси 50% дан кам бўлади. Мояклар ва боғланиш жойи ўртасидаги уруғ 
йўлларининг узун (2,7 см дан ортиқ) қисмида, шунингдек кесишган қисмнинг тешигидан 
таркибида сперматозоид бўлган тиниқ суюқлик чиққанда, прогноз яхши бўлади. Бундай 
ҳолда, вазовазостомия 95% дан кўп ҳолларда самарали бўлади. Агар уруғ чиқариш 
йўлларидан олинган суюқликда сперматозоид бўлмаса, эҳтимол, тахминан 5,5 мм 
узунликдаги эпидидимиснинг жуда заиф каналига зарар етган бўлиши мумкин. 
Вазэктомиядан кейинги давр муддати қанча узоқ бўлса, уруғ чиқариш йўлларининг дистал 
кесилган қисмидаги босим шунчалик юқори бўлади, натижада мояк ортмаси йўли - уруғ 
чиқариш йўлларининг энг заиф қисми ёрилиши мумкин. Шикастланган жой битиши 
натижасида у ўтқазмайдиган бўлиб қолади. Бундай ҳолда, эпидидимовазостомия тавсия 
этилади, бунда уруғ йўллари оқими обструкция даражасига проксималроқ бўлган мояк 
ортиғи йўлига уланади. 
Эпидидимовазостомия 60-65% ҳолларда азооспермияни бартараф килади, унинг 
микрожарроҳлик модификацияси янада самаралидир. 
Одатда, вазовазостомиялардан кейин ҳомиладорлик 67% дан кўп бўлмаган 
ҳолларда содир бўлади, шунинг учун жарроҳлик тўғрисида қарор қабул қилишдан олдин 
аёлларнинг 
бепуштлигини 
истисно 
қилиш 
керак. 
Вазоэпидидимоанастомозни 
экстракорпорал уруғлантириш усулларида иложи борича фойдаланиш учун уруғ 
суюқлигининг аспирацияси ва олинган сперматозоидларнинг криоконсервацияси билан 
бирлаштириш тавсия этилади. 
Тестикуловазоанастомоз 
rete testis
соҳасидаги мояк ортиғи резекциясидан сўнг 
амалга оширилади.