|
Hisoblash
1) normal qonun bóyicha taqsimlangan tasodifiy kattalik X ning ehtimollik zichligi quyidagi formula bóyicha aniqlaymiz
Normal taqsimlangan tasodifiy kattalikning [19,7-20,3] mm oraliqqa tushish ehtimoli quyidagi formula bóyicha aniqlanadi. Bu holatda tasodifiy kattalikning maʼlum oraliqqa tushish ehtimolini topishda Laplasning integral funktsiyasi va uning qiymatlari jadvalidan foydalanamiz.(3.6.3.9) ifoda har qanday normal taqsimot qonuniga bóysungan tasodifiy kattaliklar uchun foydalanish mumkin bóladi.
bu yerda: - Laplasning integral funktsiyasi; F(1,5) = 0,4332 qiymatni Laplasning integral funktsiyasi jadvalidan foydalangan holda aniqlanadi.
3.6.3.1 – jadval.
Laplasning integral funktsiyasi qiymatlari jadvali
detalning uzunligini 0,1 mm dan kóp sochilmaslik (ogʼish) ehtimolini quyidagi formuladan foydalaniladi
bu yerda: X - tasodifiy kattalik; - matematik kutilish; - kattalikning qiymatini sochilishga meʼyor; - Laplasning integral funktsiyasi; ni aniqlashda 3.6.3.1 – jadvaldan foydalanildi.Bu shuni anglatadiki, detallarning órtacha qiymatga nisbatan ogʼishi (sochilishini) 0,1 mm dan katta bólish ehtimoli ancha katta bólib, uning ishonch darajasi 0,617 ga teng.
ogʼishi órtacha qiymatdan Δ=0,1 mm dan kóp ogʼmaydigan detallar foizi (3.6.3.10) ifoda bóyicha aniqlangan qiymatga asosan 38,3 % ni tashkil qiladi. Boshqacha aytganda, detallarning órtacha qiymatdan ogʼishi 0,1 mm dan kichik bólishga nisbatan yuqoriroq bólish ehtimoli 1,61 marta katta bólib, uning miqdoriy qiymati 61,7 % dir.
4) ishonch darajasi 54 % bólgan holatda ishonchli intervalni quyidagicha aniqlaymiz. Ushbu holat mantiqan 3 bosqichda berilgan ifodaga teskari hisoblanadi.
3.6.3.1 – jadvaldan foydalangan holda quyidagi ifodani hosil qilamiz
ishonch darajasi 95 % bólgan va órtacha qiymatga nisbatan simmetrik bólgan intervalni (3.6.3.10) formuladan foydalangan holda quyidagi ifodalarni hosil qilamiz
NAZORAT SAVOLLARI VA TOPSHIRIQLAR
1. Metrologiya bóyicha xalqaro lugʼatda (VIM 3) ólchashlar noaniqligi berilgan atama va taʼriflarni izohlang.
2. Qamrab olish intervali va qamrab olish ehtimoli tushunchalarini mazmunini tushuntiring.
3. Ólchashlar noaniqligini qanday turlari mavjud?
4. Ólchash natijalari noaniqligini aprior baholash deganda nimani tushunasiz.
5. Ólchashlar noaniqligini ifodalash bóyicha qóllanma (GUM)da hisoblashning qancha bosqichi keltirilgan.
6. Ólchashlar noaniqligini baholash algoritmini tushuntiring.
7. Ólchanayotgan kattalikni tavsiflash va matematik modelini tuzish deganda nimani tushunasiz?
8. Kirish kattaliklarini tahlili va ularning noaniqligi qanday amalga oshiriladi?
9. Korrelyatsiyalar tahlili qanday amalga oshiriladi?
10. . Yigʼindi standart noaniqlikni hisoblash bosqichlari va tartibini izohlang.
11. Noaniqlik byudjetini tuzish qanday amalga oshiriladi?
12. Chiqish kattaligi qiymatini hisoblash tartibi nimadan iborat?
13. Kengaytirilgan noaniqlik nima va u qanday hisoblanadi?
14. Ólchashning oxirgi natijasini taqdim qilish qoidalarini tushuntiring.
15. А tur standart noaniqlikni hisoblash formulasini yozing.
16. 11; 11,5; 12; 12,5; 12; 12. Yuqoria ólchangan qiymatni А tur noaniqlikni hisoblang.
17. Uch sigma qoidasi nima maqsadda qóllaniladi? Misollar keltiring.
18. B tur standart noaniqlik nima? Misollar keltiring.
19. B tur standart noaniqlikni hisoblashda qanday taqsimot qonunlaridan foydalaniladi?
20. Tekis taqsimot qonuniga bóysinuvchi kirish kattaliklarini B tur noaniqligini baholash tartibini tushuntiring.
21. Tekis simmetrik taqsimot qonunni grafik ravishda tasvirlang. Misollar keltiring.
22. Tekis nosimmetrik taqsimot qonunni grafik ravishda tasvirlang. Misollar keltiring.
23. Tekis taqsimot qonunini differentsial va integral funktsiyalarini yozing. Misollar keltiring.
24. Uchburchak taqsimot qonuniga (Simpson qonuni) bóysinuvchi kirish kattaliklarini B tur noaniqligini baholash tartibini tushuntiring.
25. Uchburchak taqsimot qonuniga (Simpson qonuni) bóysinuvchi kirish kattaliklarini B tur noaniqligini baholashga misollar keltiring. Formulasini yozing.
26. Uchburchak taqsimot qonuni differentsial va integral funktsiyalarini yozing.
27. Normal (Gaus) taqsimot qonuniga bóysinuvchi kirish kattaliklarini B tur noaniqligini baholash tartibini yozing.
28. qonunida bir sigma (σ), ikki sigma (2σ) va uch sigma (3σ) qoidalarini tushuntiring.
29. Laplasning integral funktsiyasini noaniqlikni baholashdagi órni haqida tushuntiring.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
