ERKIN VOHIDOVNING SO„Z QO„LLASH MAHORATI
Dilfuzaxon SOTVOLDIYEVA,
o„qituvchi (Andijon)
Hozirgi davr o‗zbek she`r iyatining yirik namoyondasi O‗zbekiston
qahramoni Erkin Vohidov o‗zining butun faoliyati va ijodini xalqimiz orzu-
o‗ylarini badiiy ifodalash ,millatimiz taqdiriga daxldor muammolarni dadil ko‗tarib
chiqish, kishilarimiz madaniy-estetik saviyasini yuksaltirishdek ezgu maqsadlarga
yo‗naltirgan.
Erkin Vohidov: ―Adabiy ijod hamisha So‗z olamiga sayohatdir. Ijodkor
So‗zni tirik jon deb biladi va So‗z bilan so‗zlashadi. Umrini yashab bo‗lgan va
barhayot,men anglagan va anglab yetmagan sohir xilqat bilan ko‗ngil bog‗larida
kezib, hayolan So‗z bilan so‗zlashsam, til bilan tillashsam, deyman.
So‗z yaralishdan mo‗jiza. Avval so‗z bo‗lgan, muqaddas kitoblarda. Hazrat
Navoiy aytganlar:
So‗z kelib avvalu jahon so‗ngra
Ne jahonki, kavn ila makon so‗ngra
Chunki mavjud bo‗lsa nuqtai ―kun‖
Bo‗ldi mavjud toza, yo‗qsa kukun.
Ya`ni avval So‗z kelgan, Ollohning ―bo‗l‖degan nidosi kelgan va mayda
zarrachalar olamidan yangi olam yaralgan. Agar shu ilohiy So‗z kelmagan
kelmaganda olam kukinligicha qolgan bo‗lardi.
Erkin Vohidovning ―O‗zbegim‖ qasidasini xalqimiz sha‘ni va shavkatiga
badiiy so‗zdan tiklangan muhtasham muhtasham obida deb baholasak, aslo
mubolag‗a bo‗lmaydi. Shoir 1968-yilda ―O‗zbegim‖ qasidasini yozgan. Erkin
Vohidov ona xalqi – O‗zbegimga qasida bag‗ishlaydi. Qasida xalqimizning
shavkatli tarixiga sayohatdan boshlanadi:
Tarixingdir ming asrlar ichra pinhon, o‗zbegim
Senga tengdosh Pomir-u oqsosh Tiyonshon, o‗zbegim.
So‗ylasin Afrosiyob-u so‗ylasin O‗rxun xati,
Ko‗hna tarix shodasida bitta marjon, o‗zbegim.
Al-Beruniy, Al-Xorazmiy, Al-Farob avlodidan,
Asli nasli balki O‗xluq, balki Tarxon, o‗zbegim.
Bu asar yozilgan paytlarda xalqimiz tarixini to‗la va atroflicha o‗rganish,
ayniqsa, o‗tmishda o‗tgan sarkardalar, amirlar va xonlar faoliyatiga baho berish
nihoyatda mushkul, xatarli ish edi. O‗z o‗tmishini, ota-boblari merosini bilish
millatga g‗urur iftixor bag‗ishlaydi, uni o‗zligini tanish, haq-huquqini anglash
darajasiga olib chiqadi.
158
Amerikani nazariy jihatdan kashf etgan ham, koinot xaritasini tuzgan ham,
insoniyat she`r iy tafakkurini eng yuqori bosqichlarga ko‗targan ham bizning
buyuk ajdodlarimiz hisoblanadi:
Tuzdi-yu Mirzo Ulug‗bek Ko‗ragonoy jadvalin,
Sirli osmon tog‗iga ilk qo‗ydi Narvon o‗zbegim.
Mir Alisher na‘rasiga aks sado berdi jahon,
She`r iyat mulkida bo‗ldi shoh-u sulton o‗zbegim.
Rus xalqining Pushkindek, inglizlarning Bayrondek ulug‗shoirlarini ham
o‗ziga muallim deb bilgan ijodkor, Navoiydek mutafakkirga meroxo‗r ekanligidan
faxr etadi:
Men buyuk yurt o‗g‗lonidurman, men bashar farzandiman,
Lekin avval senga bo‗lsam sodiq o‗g‗lon, o‗zbegim.
Menga Pushkin bir jahon-u, menga Bayron bir jahon,
Lek Navoiydek bobm bor, ko‗ksim osmon, o‗zbegim.
Har birmiz shu Vatanda dunyoga ko‗z ochgan ekanmiz, ona xalqimiz bizga
berganoq sut va tuzni oqlamog‗imiz, uning ravnaqi yo‗lida butun kuch-
g‗ayratimizni sarf etmog‗imiz lozim. Inson shunday yashamog‗I kerakki, xalqi
undan iftixor etsin, uni tarbiyalab voyaga yetkazgani rozi bo‗lsin. Faqat
shundagina inson hayotini, ijodkor umrini mazmunli o‗tdi, deb aytish mumkin
bo‗ladi:
Bu qasidam senga, xalqim, oq sut-u tuz hurmati,
Erkin o‗g‗loningman, qabul et, o‗zbegim jon o‗zbegim.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
Vohidov E. So‗z latofati. – T.: O‗zbekiston, 2010.
2.
Vohidov E. Asarlar. 3-jild. Kuz sahovati. – T.: Sharq, 2016. 51-b.
Do'stlaringiz bilan baham: |