Zbekiston respublikasi oliy va o ‗ rta maxsus ta`lim vazirligi


ERKIN VOHIDOV SHE`RIYATIDA FONETIK TAKRORLAR



Download 4,25 Mb.
Pdf ko'rish
bet195/292
Sana03.01.2022
Hajmi4,25 Mb.
#313213
1   ...   191   192   193   194   195   196   197   198   ...   292
Bog'liq
Erkin Vohidovning so`z qo`llash mahorati-To`plam

ERKIN VOHIDOV SHE`RIYATIDA FONETIK TAKRORLAR

 

Umid EGAMOV,  



o„qituvchi (GulDU)  

 

Fonetik  takrorlar  nutq  tovushlaridan  birortasining  takrori  yoki  tovushlar 



ohangdoshligi  asosida  yuzaga  keladi.  ―She`r  kitobxonda  estetik  zavq  uyg‗otishi 

uchun  u  ma`no  ta`sirchanligiga  ega  bo‗lishi,  ijodkorning  ichki  emotsiyasini 

ifodalay  olishi  kerak.  She`rning  emotsionalligi  esa  vazn,  ritm,  qofiya,  poetik 

figuralar,  badiiy  san`atlar  bilan  birga  poetik  fonetikaga  ham  bog‗liq  bo‗ladi‖  [1, 

114] She`riy asarlar o‗ziga xos ohangga, jozibadorlikka, ekspressiv  ta`sir kuchiga 

ega bo‗ladi.  

Tovushlar takrori ma`noni kuchaytirib, ta`sirchanlikni oshiradi.  

O‗zbek  zamonaviy  she`riyatining  zabardast  vakillaridan  bo‗lgan  Erkin 

Vohidov  ijodida  fonetik  takrorlar  juda  samarali  qo‗llanilgan.  Shoir  she`riyatida 

fonetik  takrorlarning  bir  necha  turlaridan  foydalanilgan.  Mana  shunday  takrorlar 

sirasiga 

alliteratsiya,  assonans, 

kabi  uslubiy  vositalarni  kiritishimiz  mumkin. 

Bunday  uslubiy  vositalarning  har  birida  nutq  tovushlarining  o‗ziga  xos  takrori 

kuzatiladiki,  bu  ma`lum  bir  uslubiy  vazifa  bajaradi  va  she`riyatning  badiiyatini 

ta‘minlashga  qaratilgan  bo‗ladi.  Biz  maqolamizda  alliteratsiya  takrori  haqida 

mulohaza yuritamiz. 

―Alliteratsiya (lot. al – ga, da; littera – harf) – she`rda, jumlada, bandda va 

qisman  nasriy  asarlarda  ham  bir  xil  undosh  tovushlarning  takrorlanishi. 

Alliteratsiya fonetik-stilistik usul sifatida badiiy nutqning intonatsion ifodaviyligini 

va ohangdorligini kuchaytiradi‖ [2, 115] Adabiyotshunos U.To‗ychiev she`riyatda 

tovushning  takror  qo‗llanishi  haqida  fikr  bildirar  ekan,  shunday  yozadi:  ―Tovush 

takrori  poeziyaning,  xususan  bolalar  adabiyoti  va  qo‗shiq  tekstlarining  muhim 

fazilatidir. U she`r musiqiyligini kuchaytiradi, biroq ritmni hosil etolmaydi, ammo 

bezaydi.  Agar  undosh  tovushlar  alliteratsiya  priyomini  yuzaga  keltirsa,  unli 

tovushlar assonans nomli tovush takrorini tashkil qiladi‖ [3, 205] 

Erkin  Vohidov  she`riyatida  alliteratsiya  turli  shaklda  kelib,  turlicha  uslubiy 

vazifa bajargan va badiiylikni ta‘minlagan.  

1.  She`rning biror  misrasidagi so‗zlarda  ma`lum  bir  tovush takrori  yuzagak 

eladi: 


Download 4,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   191   192   193   194   195   196   197   198   ...   292




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish