Zbekiston respublikasi oliy

Rele va himoya elementlarining chizmalarda tasvirlash usullari.

Himoyaning uzgichga ta’sir qilish usullari. Bevosita va bilvosita harakatlanuvchi relelar


Rele va himoya elementlarining chizmalarda tasvirlashning ikki prinsipial usullari mavjud.
Birinchi usul boʻyicha rele birlashgan holda, ya’ni chulg’am toʻg’ri burchakli toʻrtburchak shaklida (5.5-rasm) tasvirlanadi, relening kontaktlari yuqori qismda koʻrsatiladi.
Belgining pastki qismida relening chulg’ami va rele tipining bosh harflari yoziladi, ya’ni:
tok relesi - KA, kuchlanish relesi-KV, vaqt relesi-KT, oraliq, relesi-KL va koʻrsatgich relesi-KN.
KA KT
KA

KA(KV)

5.5-rasm. Relelarning prinsipial chizmalardagi shartli tasvirlari

Ikkinchi usul boʻyicha rele himoyasi yoyilgan holda koʻrsatiladi. Relening chulg’ami va kontakti chizmaning har xil qismlarida joylashadilar va mos keluvchi harflar bilan belgilanadilar. Yoyilgan tasvirlash murakkab sxemalarni oʻqishni osonlashtiradi.

Relening ulanish usullari

Relening chulg’ami elektr tarmoqqa (tok va kuchlanishga) toʻg’ridan toʻg’ri yoki tok va kuchlanish transformatorlari orqali ulanishi mumkin. Birinchi tur relelar birlamchi, ikkinchi tur esa ikkilamchi relelar deyiladi.

Ikkilamchi relelar koʻproq qoʻllaniladi. Buning sababi shundaki, ular yuqori kuchlanishdan izolyatsiyalanganlar, himoya qiluvchi elementdan uzoq masofada joylashadilar, xizmat koʻrsatish uchun qulay va ma’lum bir nominal tok (1 yoki 5

1. 
   va kuchlanish (100 V) ga moʻljallanadilar. Bunda himoyalanayotgan elementning birlamchi toki yoki kuchlanishiga bog’liqlik yoʻq.
   

Birlamchi relening afzalligi shuki, ularda oʻlchov transformatorlari, operativ tok manbalari ishlatilmaydi. Ular kichik quvvatli elektr motorlarida, transformatorlarda va liniyalarda keng qoʻllanadi.