Њзбекистон республикаси олий ва њрта



Download 1,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet112/207
Sana29.12.2021
Hajmi1,57 Mb.
#76046
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   207
Bog'liq
falsafa

Mazmun  va  shakl.  Falsafada  mazmun  va  shakl  kategoriyasi  narsa,  hodisalarning 
mavjudligi  va  rivojlanish  jarayonini  bilish  usuli  sifatida  muhim  ahamiyatga  ega. 
Mazmun -  narsa  va  hodisalarning  rivojlanish  jarayonidagi  sistemani  tashkil  qilgan 
elementlarning  strukturaviy  bog‘lanishi  bo‘lib,  uni  boshqa  sistemalardan  farqini 
belgilaydigan aloqadorliklar va munosabatlarini ifodalaydi. 
SHakl  esa  -  sistemani  tashkil  qilgan  elementlarning  strukturaviy  bog‘lanishlari, 
aloqadorliklari,  munosabatlarining  ifodalanishidir.  Hozirgacha  falsafiy  adabiyotlarda 
mazmun  va  shakl  o‘rtasidagi  bog‘lanishlarni  bir-biridan  ajratib  tahlil  qilish  an’anaviy 
xarakterga  ega. YA’ni,  mazmunning o‘zgarishi shaklning o‘zgarishiga olib keladi, degan 
xulosa ustuvor bo‘lgan. Vaholanki, sistemaning elementlari strukturaviy bog‘lanishlarsiz, 
aloqadorliklarsiz  mavjud  bo‘lish  mumkin  bo‘lmaganligidek  mazmun  va  shakl  ham  bir-
birisiz  mavjud  bo‘la  olmaydi.  Biz  faqat  nisbatan  mustaqil  bo‘lgan  mazmun  va  shaklni 
bilish  xususiyatiga  qarab,  shunday  mantiqiy  xulosaga  kelishimiz  mumkin.  Boshqacha 
qilib  aytganda,  mazmun  va  shakldagi  har  qanday  juz’iy  o‘zgarish  ham  bir-biridagi 
o‘zgarishlarni  taqozo  qiladi,  faqatgina  biz  ularni  bilib  olgan  yoki  bilmagan  bo‘lishimiz 
mumkin.  Masalan,  suvning  agregat  holati,  shakli  o‘zgarishi  bilan  uning  mazmuni  ham 
o‘zgaradi. YA’ni, suv bug‘ holatida chanqoqni qondirmaydi, o‘simliklarni sug‘orish uchun 
yaramaydi.  Bundan  tashqari,  elementlarning  strukturaviy  bog‘lanishlari  sistemaning 
xarakterini  belgilashidan kelib chiqib aytadigan bo‘lsak, strukturaviy bog‘lanishlar shakl 
sifatida  sistemaning  mazmunini  ham  belgilab  turadi.  SHunga  ko‘ra,  shaklni  mazmunga 
nisbatan  «ikkilamchi»  deyish  noo‘rindir.  Bunga  ijtimoiy  hayotdan  misol  keltiradigan 
bo‘lsak,  demokratiya  boshqarishning  shakli  sifatida  jamiyatning  mazmunini  belgilab 
turadi. 
Falsafada  mazmun  va  shakl  kategoriyasini  boshqa  kategoriyalar  tizimidan  ajratib 
olib,  nisbatan  mustaqil  tahlil  qilganda,  unga  insonlarning  muayyan  manfaatlar  va 
ehtiyojlar asosida yondashishlarini alohida e’tiborga olish kerak. Bu umuman mazmun va 
shaklning  ob’ektiv  xarakteriga  putur  etkaza  olmasa  ham,  ularni  baholashdagi  sub’ektiv, 
muqobil qarashlarda o‘z ifodasini topadi. 

Download 1,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   108   109   110   111   112   113   114   115   ...   207




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish