Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

Birinchidan,  iqtisodiyotning  faqat  ustuvor  sohalariga  ko„p  miq-

dorda kredit ajratish. Bunday kreditlash tanlab amalga oshirilgan kredit-

lash  deb  yuritiladi.  Bu  kredit  qarzlarning  muayyan  turlari  (masalan, 

iste‟mol va ipoteka qarzlari) uchun yuqori darajani belgilashga asoslan-

gan  ijobiy  nazoratga  va  iqtisodiyotning  bir  qator  ustuvor  sohalari 

(masalan,  qishloq  xo„jaligi  uchun)  qarzlarning  quyi  miqdorlarini  bel-

gilashni o„z ichiga oladigan salbiy nazoratga bo„linadi.  

Tanlab amalga oshiriladigan ijobiy nazorat bankning ehtiyotkorligi 

(iqtisodiyotning  muayyan  sohasiga  bank  qarzlarini  berishni,  ularning 

tabaqalanishi  va  shu  tariqa  kredit  riskining  qisqarishini  rag„batlantirish 

uchun  cheklash)  nuqtayi  nazaridan  yoki  makroiqtisodiy  barqarorlikni 

ta‟minlash maqsadida amalga oshiriladi. 

Tanlab  amalga  oshiriladigan  salbiy  nazorat  makroiqtisodiy  barqa-

rorlikni ta‟minlash uchun  emas, balki  u  mikroiqtisodiy  maqsadni,  ya‟ni 

mamlakatning iqtisodiy taraqqiyoti uchun hayotiy muhim va ayni paytda 

tanazzulni  boshidan  kechirayotgan  sektorlarni  qo„llab-quvvatlashga  qa-

ratilgan.  Hozirgi  kunda  O„zbekistonda  qishloq  xo„jaligiga  nisbatan  ana 

shunday usul qo„llanilmoqda. 

Ikkinchidan,  bank  tomonidan  beriladigan  kreditlarning  umumiy 

summasiga  nisbatan  joriy  etiladigan  kreditning  eng  yuqori  miqdori.  Bu 

miqdor, odatda, ayrim banklar uchun bir xil bo„lmaydi va ko„pincha har 

bir  bankning  uzilmagan  kreditlar  summasiga  bog„liq.  Limitlarni  bel-

gilash  chog„ida  mezon  sifatida  bank  sarmoyasining  miqdoridan  ham 

foydalanish mumkin. 

Uchinchidan,  kredit  ekspansiyasining  inflatsiya  oqibatlari  (uni  moli-

yalash  usuli)  ga  bog„liq  ekanligini  hisobga  oladigan  kreditning  yuqori 

miqdorlari. Banklar o„z kreditlarini uzoq muddatli qimmatli qog„ozlar chi-

qarish  yoki  uzoq  muddatli  jamg„arma  omonatlarini  jalb  qilish  hisobiga 

moliyalashlari mumkin. Bu hol kreditlarni joriy  omonatlar hisobidan mo-

liyalashga qaraganda inflatsiyada kamroq aks etadi.