Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

Investitsion iqlim 

Ijobiy omillar. Investitsion 

iqlimni yaxshilashga ta‟sir 

qiluvchi holatlar yig„indisi 

Salbiy omillar. Investitsion 

iqlimning yaxshilanishiga aks 

ta‟sir etuvchi holatlar yig„indisi 

 

Iqtisodiy holat 

Sotsial iqtisodiy barqarorlik 

Tadbirkorlikning rivojlanish 

darajasi 

Faoliyat ko„rsatishga qulay 

qonun va qoidalar 

Madaniyat va ma‟naviyat  

Investorlarning qiziqishi 

Iqtisodiy va siyosiy beqarorlik  

Soliq tizimining to„g„ri yo„lga 

qo„yilmaganligi 

Infrastrukturaning 

rivojlanmaganligi 

Sug„urta qilish mexanizmidagi 

kamchiliklar 

Investitsion loyihalar uchun aniq 

ma‟lumotlar yo„qligi 

Qimmatli qog„ozlar bozorining 

rivojlanmaganligi 

 

Siyosiy holat 

---

 

223 

nolikviddir,  ya‟ni  bank  naqd  pulga  muhtoj  bo„lganda  bank  aktivlarini 

tezda sotish imkoniyati doimo bo„lavermaydi. Bundan tashqari, kreditlar 

o„z vaqtida va to„liq qaytmaslik ehtimoli mavjud bo„lganligi tufayli ular 

yuqori xatarli aktivlar qatoriga kiradi. 

Yuqoridagi 

sabablarga 

ko„ra,  banklar 

o„zlarining  aktivlar 

portfelining  ko„p  qismini  daromadli  aktivlar  turi  bo„lgan  qimmatli 

qog„ozlarga  yo„naltiradi.  Qimmatli  qog„ozlarga  veksellar,  davlatning 

qisqa muddatli obligatsiyalari va aksiyalar kiradi. Qimmatli qog„ozlarga 

yo„naltirilgan investitsiyalar: 



 

bank  daromadining  barqarorligini  ta‟minlaydi,  ya‟ni  bankning 

kreditlar  bo„yicha  daromadi  pasayganda  qimmatli  qog„ozlardan  olgan 

daromadi oshishi mumkin; 



 

bankning  kredit  portfeli  bo„yicha  yo„qotish  xavfini  yumshatadi, 

ya‟ni  yuqori  sifatli  qimmatli  qog„ozlar  bankning  kredit  bo„yicha  xatar 

darajasini pasaytirish maqsadida sotib olinib, saqlanishi mumkin; 



 

moliyaviy  xatarni  kamaytirish  maqsadida  turli  hududlar  va 

tarmoqlarga  tegishli  qimmatli  qog„ozlarga  investitsiyalarni  yo„nal-

tirishga  imkon  tug„diradi,  ya‟ni  bank  qo„shimcha  mablag„larga  muhtoj 

bo„lganda  qimmatli  qog„ozlarni  sotib,  kerakli  pul  mablag„lari  bilan 

ta‟minlanishi  yoki  qarzga  pul  olayotganida  garov  sifatida  foydalanishi 

mumkin; 



 

likvidlikni qo„llab-quvvatlashni ta‟minlaydi; 



 

bankka solinadigan soliq miqdorini kamaytirish imkonini beradi, 

ya‟ni  bu  bilan  bank  soliq  to„lovlarini  qimmatli  qog„ozlar  hisobiga 

kamaytirishi mumkin; 



 

bankda 

saqlanayotgan 

davlat 

va 

hukumat 

depozitlarini 

ta‟minlovchi garov sifatida foydalanish imkonini beradi; 



 

bozordagi  foiz  stavkalarining  o„zgarishi  tufayli  sodir  bo„lishi 

mumkin bo„lgan yo„qotishlardan bankni sug„urtalash imkoni tug„iladi; 



 

bankning  aktivlar  portfeli  va  uning  egiluvchanligini  ta‟minlash 

imkoniyati  bo„ladi,  chunki  bunda  bank  o„z  aktivlari  tuzilmasini  joriy 

bozor  talablariga  muvofiq  o„zgartirish  uchun  investitsiyaga  mo„ljal-

langan qimmatli qog„ozlarni boshqa kreditlarga qaraganda tezda sotishi 

yoki sotib olishi mumkin; 



 

bankda  saqlanayotgan  qimmatli  qog„ozlarning  yuqori  sifatliligi 

tufayli  bank  balansi  moliyaviy  ko„rsatkichlarining  yaxshilanishini 

ta‟minlaydi. 

[133]. Investitsion funksiyalarni bajarishda quyidagilar asosiy vosita 

---

 

224 

hisoblanadi: 



 

xazina veksellari; 



 

qisqa muddatli xazina majburiyatlari va obligatsiyalari; 



 

depozit sertifikati; 



 

davlatning qisqa muddatli obligatsiyalari; 



 

yevrodollarli depozit sertifikatlar; 



 

bank akseptlari; 



 

korporativ veksellar va obligatsiyalar; 



 

garov bilan ta‟minlangan qimmatli qog„ozlar; 



 

hosilaviy  qimmatli  qog„ozlar  –  fyuchers,  opsion,  varrant  va 

boshqa qimmatli qog„ozlar.