Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

29-chizma. Investitsion faoliyat. 

 

 [131]. 

Investor 

investitsion 

faoliyatni 

amalga 

oshirishda 

sarflanayotgan  mablag„larni  qaytishi  va  unga  nisbatan  olinadigan 

daromad  muhim  hisoblanadi.  Bu  esa  investor  uchun  yaratilgan 

Investitsion siyosat – investitsiya subyektlari huquqlari va 

imtiyozlarini kafolatlash 

 

Investitsion faoliyat  

Investitsion faoli-

yat subyekt-lari 

Investitsion 

faoliyat obyekt-

lari 

Investitsiya 

resurslari  

Investitsiya qo„yiladigan 

sohalar 

 



 davlat; 



 huquqiy  va  jis-

moniy shaxslar; 



 chet el huquqiy va 

jismoniy 

shaxs-

lari; 



 boshqa subyektлар 



  naqd pullar 



  hisobvaraqdagi omonat qim-

matli qog„ozlar 



  harakatdagi va ko‟chmas mulk 



  bilim va tajribalar 



  erga va boshqa tabiiy re-

surslarga egalik qilish va 

foydalanish 



  chet  el  kredit  va  investi-tsiya 

mablag‟lari 



 

budjet mablag‟lari 



  budjetdan tashqari fond 

mablag„lari 

 



 

ishlab chiqarish 

sohasi (sanoat, 

qishloq xo„jaligi, 

uy-joy qurilish)

 



 noishlab chiqarish 

(savdo, 

vositachilik, xizmat 

ko„rsatish) 



 ijtimoiy soha (fan, 

maorif, ta‟lim va 

h.k.) 



 boshqa sohalar 

(nou-xau va 

boshqa) 

Investitsion iqlim-inves-

titsiyalash uchun qulay  

shart-sharoitlar 

Investitsion jarayon – investitsion faoliyat subyektlari  

ta‟sirida investitsiya resurslarini investitsiya qo„yiladigan so-

halarda o„zgarishi 

jamg„armalar 

qo„yilmalar 

kapital mulk 

iqtisodiy samara 

I bosqich 

II bosqich 

III bosqich 

IV bosqich 

---

 

221 

sharoitlarga  bog„liq.  Ushbu  sharoitlarning  umumlashgan  majmuyini 

investitsion iqlim deb yuritiladi. 

Investitsion  iqlim  juda  keng  tushuncha  bo„lib,  u  xususiy 

investorlarga  nisbatan,  mahalliy  xo„jalik  subyekti  sifatida  faoliyat 

yuritayotgan  investorlarga  nisbatan  (mikrodarajada)  yoki  chet  el 

investorlariga (makrodarajada) nisbatan farqlab qo„llaniladi. Investitsion 

iqlim investorning samarali faoliyat yuritishi uchun ma‟lum omillarning 

umumlashgan  yig„indisidan  tashkil  topadi.  Investitsion  iqlimga  ta‟sir 

etuvchi omillarni ijobiy va salbiy ta‟siriga ko„ra guruhlash mumkin (30 - 

chizma). 

Chet  el  investitsiyasini  jalb  qilishda  investitsion  iqlimning  ijobiy 

bo„lishi juda ham muhim. Shu bois: 



 

mamlakatning  hududiy  va  tarmoq  tizimini  takomillashtirish 

nuqtayi  nazardan  investitsiyalashga  ta‟sir  etuvchi  omillarni  muvofiq-

lashtirgan holda qulay investitsion muhitni yaratish; 



 

chet  el  investitsiyasini  jalb  etuvchi  xo„jalik  subyektlarida  mulk 

qiymatidan  to„lanadigan  imtiyozli  soliq  stavkasini  o„rnatish  orqali 

ularning mol-mulkini qisqa muddatda qayta baholashga qiziqtirish; 



 

chet  el  investitsiyasini  jalb  etuvchi hamda  shu  asosda  tovar  eks-

porti qilishni ko„paytiruvchi korxonalar uchun imtiyozlarni kengaytirish; 



 

investitsion loyihalarni iqtisodiyotni makro va mikro darajasidagi 

ehtiyoj  va  imkoniyatlarni  hisobga  olib  ishlab  chiqish  asosida  xalqaro 

moliya muassasalarini Respublikamizda ochgan kredit liniyalarini to„la-

to„kis foydalanishni ta‟minlash; 



 

mahalliy  «mas‟ul»  muassasalarning  chet  el  investitsiyalarini 

hududlarga jalb qilishdagi faolligini oshirish; 



 

chet el investitsiyalarini tez qaror qabul qilishlari uchun hisob va 

hisobot  tizimi  samaradorligini  oshirish  kabi  qo„shimcha  tadbirlarni 

amalga oshirish zarur. 

Bugungi  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  korxonalarning  investitsion 

faoliyatini  amalga  oshirish  uchun  sarflanayotgan  mablag„larni 

moliyalashtirish  manbalari  muhim  hisoblangani  uchun  ushbu  manbalar 

hisobidan  erishiladigan  moliyaviy  natijalarga  nisbatan  samaradorlikni 

baholash maqsadga muvofiq. Ya‟ni korxona xususiy sarmoyasi va tashqi 

sarmoya  hisobidan  erishiladigan  samaradorlikni  hisoblash  zarur.  Ushbu 

samaradorlikning  o„zgarishiga  (o„sishi  yoki  kamayishiga)  uchta  omil: 

moddiy,  moliyaviy  va  mehnat  resurslari  (xarajatlar)  ta‟siri  muhim 

hisoblanadi. 

---

 

222