Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

[127].  Depozitlar  bo„yicha  xizmatlarning  qiymatini  belgilash  bank 

boshqaruvchisi  uchun  murakkab  muammo  hisoblanadi.  Chunki  ko„proq 

mablag„ talab qilish maqsadida mijozlar depozitlarni sotish orqali ulardan 

yaxshi  daromad  olishni  ham  ko„zlaydilar.  Albatta,  bu  faoliyatni  amalga 

oshirishdagi kuchli raqobat bank daromadiga katta ta‟sir ko„rsatadi. Kuchli 

raqobat  tufayli  depozitlarga  bahoni  alohida  bir  bank  emas,  balki  bozor 

o„rnatadi. Bunday sharoitda boshqaruvchi bozor o„rnatgan foiz stavkasidan 

foydalanib,  ko„proq  depozitlarni  jalb  qilish  yoki  qat‟iy  o„rnatilgan  foiz 

stavkasi  negizida  ko„proq  depozitlarni  jalb  qilish  yohud  o„rnatilgan  foiz 

stavkalaridan  kam  miqdordagi  foiz  stavkalarini  taklif  qilish  bilan  depo-

zitlar hajmini kamaytirish ma‟qulligi to„g„risida bir qarorga kelishi lozim. 

Chunki  bunda  boshqaruvchi  daromadlilik  yoki  o„sishni  tanlaydi.  Qimmat 

depozitlarning  ko„p  hajmda  jalb  qilinishi  bankning  o„sishini  ta‟minlaydi, 

lekin bank daromadi hajmi pasayadi. 

Hozirgi  paytda  depozitlarni  baholashning  bir  qancha  usullari 

mavjud: 

1) «xarajat + daromad»; 

2) depozitlarga  eng  yuqori  hajmdagi  xarajatlarga  asoslangan  holda 

foiz stavkasini o„rnatish; 

3) alohida  qo„yilmalarga  o„rnatilgan  foiz  stavkalarini  guruhlarga 

bo„lish; 

4) depozitlar  bozoriga  kirib  borish  maqsadida  foiz  stavkasi  o„rna-

tish; 

5) yuqori  daromadli  mijozlarni  jalb  qilish  maqsadida  depozitlarga 

qiymat o„rnatish; 

6) mijozlarga ko„rsatilgan xizmatlar soni va turiga qarab depozitlarga 

foiz stavkasi o„rnatish (qiymatni o„rnatishning ko„p omilli usuli); 

7)  bankning o„z maqsadlariga erishishini ko„zlab, depozitlarga baho 

o„rnatish usuli. 

Hozirgi davrda mijozlarning alohida depozitlar bo„yicha xizmatlardan 

foydalanish  darajasiga  qarab  xizmat  haqlari  o„rnatish  usuli  keng  qo„l-

laniladi.