Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

45-jadval. 

Korxonalarning kreditga layoqatliligini  

 baholashda qo„llaniladigan ko„rsatkichlar 

 

№ 

Ko„rsatkichlar 

D a v r l a r 

1 kv. 

0,5 yil  9 oy  1 yil 

1 

Likvidlik koeffitsiyenti 

 

 

 

 

2 

Qoplash koeffitsiyenti 

 

 

 

 

3 

Moliyaviy barqarorlik koeffitsiyenti 

 

 

 

 

4 

O„z aylanma mablag„larining dinamikasi 

 

 

 

 

5 

Samaradorlik (foydalilik) darajasi 

 

 

 

 

6 

To„lanmagan qarzlar: 



  bank ssudalari bo„yicha 



  hisob-kitoblar bo„yicha 

 

 

 

 

7 

Aylanma mablag„larining aylanishi: 



  aylanish koeffitsiyenti 



  kunlarda aylanishi 

 

 

 

 

 

46-jadval. 

 

Kreditga layoqatlilik ko„rsatkichlariga qarab mijozlarni sinflarga 

ajratish bo„yicha talablar 

 

№ 

Ko„rsatkichlar 

I sinf 

II sinf 

III sinf 

1. 

Likvidlik 

koeffitsiyenti 

(K

l

) yoki

1

 

K

l 



 

1,5 

K

l

 



 

2,0 

1,5 > K

L 



 

1,0 

2,0 > K

L 



 1,25 

1,0 > K

L 

1,25 > K

L

 

2. 

Qoplash 

koeffitsiyenti K

q

 

K

q 



 

2,0 

K

q 



 

7,0

 

2,0 > K

q 



 1,0 

7,0 > K

q 



 2,0 

1,0 > K

q

 

2,0 > K

q

 

3. 

Moliyaviy barqa-

rorlik koeffitsiyenti 

K

mb

 

K

mb

 



 

60% 

K

mb

 



 

60% 

60% > K

mb 



30% 

60% > K

mb 



 

5% 

K

mb 

<

 

30% 

K

mb 

<

 

25% 

 

Agar  mijoz  2-sinfga  taalluqli  bo„lsa  va  uning  boshqa  qo„shimcha 

ko„rsatkichlari ijobiy bo„lsa, unga umumiy asosda kredit berilishi, ba‟zi 

yengilliklar  qo„llanilishi  mumkin.  Agar  qo„shimcha  ko„rsatkichlar 

bo„yicha  kamchiliklar  bo„lsa,  uning  moliyaviy  ahvoli  nobarqaror  deb 

                     

 

1

  Qarang:  Банковское  дело.  Учебник.  2-е  изд.  Под  ред.  Лаврушина.  –  М.:  Финансы  и 

статистика, 2001, с. 225. 

---

 

357 

topilishi  va  uni  yaxshilash  uchun  choralar  ko„rishni  talab  qilish,  kredit 

bo„yicha  garovni  mustahkamlash,  foiz  stavkalarini  oshirish,  ssudaning 

summasini va muddatini cheklash choralarini ko„rish mumkin. 

III sinfga kiruvchi mijozlar aniq garov va yuqori foiz stavka asosida 

kredit oladi. 

[222].  «A»  korxonaning  balansi  bazis  va  joriy  davrlarda  quyidagi 

ma‟lumotlar bilan xarakterlanadi (47-jadval). 

Hisob-kitoblar asosida quyidagi xulosalarni yasash mumkin: 



 

Korxona  balansi  likvidligi  ijobiy,  chunki  bazis  davrda  balans 

likvidligi  46  foiz  bo„lgan  bo„lsa,  bu  ko„rsatkich  joriy  davrda  55  foizni 

tashkil qilgan, ya‟ni shu davr ichida balans likvidligi 9 punktga oshdi. 

Xo„jalik  yurituvchi  subyektlarning  likvid  mablag„lari  qisqa 

muddatli  majburiyatlaridan  kamida  ikki  barobar  ortiq  bo„lgan 

taqdirdagina uning moliyaviy ahvoli  yaxshi deb hisoblanadi. Bu yuqori 

mezon  chegarasidir.  Bizning  misolimizda  bu  nisbat  bazis  davrda  2,1 

baravarni  (1:2a,  ya‟ni,  109627:51107)  joriy  davrda  esa  2,3  baravarni 

tashkil qilgan. 

Xo„jalik  subyektlarining  likvid  mablag„lari  uning  qisqa  muddatli 

majburiyatlari  hajmiga  teng  bo„lgan  hollarda  (1  =  2a)  gi  ko„rsatkich 

quyi chegara sifatida olinadi. 

Likvidlik  koeffitsiyenti  joriy  majburiyatlarning  nafaqat  naqd 

pulning  o„zi  bilan,  balki  jo„natilgan  mahsulot,  bajarilgan  ishlar  va 

ko„rsatilgan  xizmatlardan  tushishi  kutilayotgan  mablag„lar  hisobidan 

ham qoplanishi mumkinligini ko„rsatadi. 

