Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

PKM

360

 

 

AMK

K

MK





 

 

Aylanma  mablag„larning  aylanishiga  kunlar  soni  qanchalik  kam 

bo„lsa, shunchalik korxonaning foyda olishi, binobarin, kreditni bankka 

to„lashi tez amalga oshadi.  

[220].  Moliyaviy  barqarorlik  koeffitsiyenti  (K

mb

)  mijozning  o„z 

mablag„lari bilan moliyalashtirish manbalari tarkibida necha foiz tashkil 

qilishini  ifodalaydi.  Boshqacha  qilib  aytganda,  bu  ko„rsatkich  korxona 

faoliyatining  qaysi  bir  qismi  o„z  kapital  hisobidan  moliyalashtirilgan 

degan savolga javob beradi va quyidagicha hisoblanadi: 

 

100

BS

QK

K





mb

 

 

Bu yerda: 

QK – korxonaning o„z kapitali; 

BS – balans summasi. 

O„z mablag„lari manbalari va uning miqdori qanchalik katta bo„lsa, 

mijozning  qarz  majburiyatlarini  o„z  vaqtida  to„lash  qobiliyati  shuncha 

yuqori  bo„ladi.  Korxonani  kreditlash  uchun  uning  o„z  mablag„lari 

manbalari bilan ta‟minlanganligi 30 foizdan kam bo„lmasligi kerak. 

Agar korxonaning asosiy vositalari va aylanmadan tashqari aktivlari 

o„z  mablag„lari  manbalaridan  yuqori  bo„lsa,  u  holda  korxona  balansi 

nolikvid ekanligini ko„rsatadi. Nolikvid balansga ega bo„lgan korxonalar 

bank kreditlaridan foydalanish huquqiga ega emasdirlar. 

[221].  Korxonalarning  kreditga  layoqatliligini  baholashda  yuqorida 

qayd  qilingan  kreditga  layoqatlilikni  tavsiflovchi  ko„rsatkichlarni 

quyidagi davrlar bo„yicha hisoblanishi, ya‟ni hisob-kitob qilinishi lozim 

(45-jadval). 

Hisoblangan  ko„rsatkichlar  me‟yoriy  talablar  bilan  taqqoslanadi  va 

korxonaning  moliyaviy  holatiga  baho  berilib  kredit  berish  mezonlari 

belgilanadi.  Kredit  berish  bo„yicha  mijozlar  sinflarga  ajratiladi  (46-

---

 

356 

jadval). 

Jadvalda  keltirilgan  mezonlar  bo„yicha  birinchi  sinfga  kiruvchi 

mijozlar  umumiy  talablar  asosida  kreditlanishi  mumkin.  Lozim 

bo„lganda  ularga  ishonch  kreditlari  (ta‟minlanganlik  talab  qilmasdan) 

beriladi yoki boshqa yengilliklar berilishi mumkin.