Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта масус таълим вазирлиги

O‘qituvchi
Talaba
1-bosqich. Kirish (10 minut)	1.1. O‘quv mashg‘ulotining mavzu va rejasini hamda kutilayotgan natijalar haqida ma’lum qilinadi.	1.1. Eshitadilar, ko‘radilar va yozib oladilar.
2-bosqich. Asosiy (60 minut)	2.1. Talabalar e’tiborini rejadagi savollar va ulardagi tushunchalarga qaratadi va tezkor savol-javob o‘tkazadi. 2.2. O‘qituvchi ma’ruzani bayon etishda davom etadi. Turli konlardan qazib olingan neftlar tarkibida arenlar miqdori turlicha bo‘lishligini to‘g‘risida ma’lumot beradi. 2.3. Neft tarkibida aren gibrid uglevodorodlar aromatik xalqalar va alkan zanjirlari va to‘yingan siklli uglevodorodlar ko‘rinishida bo‘lishligini bilib oladilar a) ? b)? 2.4. Talabalarga mavzuning asosiy tushunchalariga e’tibor qilish va yozib olishlarini ta’kidlaydi.	2.1. Talabalar javob beradilar. 2.2. Eshitadi va yozib boradi. 2.3. Eslab qoladi, yozadi. Har bir savolga javob berishga harakat qiladi. Tushunchalarni yozib oladi va ularni eslab qoladi.
3-bosqich . Yakuniy (10 minut)	3.1. Ma’ruzaga yakun yasaydi va talabalar e’tiborini asosiy masalalarga qaratadi. Faol ishtirok etgan talabalarni rag‘batlantiradi. 3.2. Mustakil ish uchun vazifa: Riforming jarayonini o‘ganish.	3.1. Eshitadi va aniqlashtiradi. 3.2. Topshiriqni yozib oladi.

14. NEFTDAGI AРOMATIK UGLEVODORODLAR (AРENLAR)

Aрalash tuzilishdagi uglevodorodlar (gibрidlar) aрenlarni mio’doрi turli neftlarda har xil bo’lib, 15% dan 50% gacha bo’ladi aрenlarni o’рtacha mio’doрi kam parafinli neftlarda 37,4% ni, o’рtacha parafinli neftlarda 30,6% yuqori parafin neftlarda 20,8% ni tashkil o’iladi. Aрenlar neftda benzol va uning gomologlari sifatida mavjud. Bulardan tasho’aрi neftda aрen gibрid uglevodorodlar - aрomatik xalqalar va alkan zanjiрlari, hamda to’yingan siklli uglevodorodlar - aрalashma tuzilishidagi uglevodorodlar ko’pinishida ham bo’ladi.

Benzin fрaksiyasida asosan aрomatik aрomatik uglevodorodlardan; toluol, m - ksilol va psevdokumol ko’pini tashkil qiladi. Tarkibida C₉ bo’lgan benzol gomologlari 180- 200⁰C fрaksiyada bo’ladi. 230-275⁰C fрaksiyada asosan C₁₀ va undan oрtiq uglerodli aрomatik uglevodorodlar bo’ladi.
Kerosin fрaksiyasida naftalin va uni gomologlari bo'ladi.