Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги

Намланмайдиган рангли сувоқбоп қоришмалар 
Қурилиш қоришмаларининг майин, қовушқоқ бўлишида ўзига нам 
юқтирмайдиган кремнеорганик (КО) суюқликлар кенг ишлатилади. Бундай 
суюқликлар икки усулда ишлатилади: 1) қоришма тайёрлаётганда қўшиш ёки 
2) рангли сувоқ қилингандан кейин унинг юзасига суртиш. 

---

КО бирикма эритмаси суюқ ҳолатда сувоқ юзасига суртилади ва 
натижада ғишт ёки цемент қоришмага 7-10 мм чуқурликка қадар шимилади. 
Қурилишда энг кўп тарқалган КО суюқликларга ГКЖ-10, ГКЖ-11 ва ГКЖ-94 
ларни киритиш мумкин. 
Ҳар хил таркибдаги (цемент : оҳак : қум: пигмент) сувоқбоп 
қоришмаларига 1,5% ГКЖ қўшилса суюқликларни сувоқни сув шимувчанлиги 
ва сув ўтказувчанлиги камаяди. ГКЖ суюқликлари қурилиш қоришмаларини 
майинлигини яхшилаш ҳисобига уларнинг сиқилишдаги мустаҳкамлигини 30-
40% гача оширади. 
 
8.5. Махсус қоришмалар 
Акустик қоришмалар гипсли ёки гидравлик боғловчиларни ғовак 
тўлдирғичлар (тошқол, керамзит ва ҳ.к.) билан қориштириб олинади. Акс садо 
берувчи бундай рангли қоришмалар катта сарой, кино-театр деворларини 
сувашда ишлатилади. 
Иссиқликни сақловчи қоришмалар тайёрлашда енгил минерал 
тўлдирғичлар (пемза, туф, керамзит, аглопорит ва ҳ.к.), ҳамда толали моддалар 
ва қўшилмалар ишлатилади.
Полбоп қоришмаларҳар турли рангдаги пигментлар цемент-қумли, 
темир қиринди-цементли, цемент-ёғоч қириндили, магнезиал, гипсли ва 
полимер-цементли хилларга бўлинади. Цемент-ёғоч қириндили қоришма учун 
игна баргли дарахт қириндисини 5% ли кальций хлорид эритмаси ёки нордон 
олтингугурт глиноземи билан қайта ишлаш лозим. 
Қуруқ қурилиш аралашмалари. Завод шароитида цемент, обдон 
қиздирилган қум ва қўшилмалар ҳисобланган таркибга кўра аралаштириб, 
буюртмачига машиналарда етказиб бериладиган қуруқ аралашмадир. Тайёр 
қуруқ аралашмага қурилиш майдонида тегишли миқдорда сув қўшиб қурилиш 
қоришмаси олинади. Айрим холларда боғловчи модда сифатида эрувчан ёки 
суюқ полимерлар ишлатилади. Қурилишда қуруқ аралашманинг ишлатилиш 
иш унуми 20-25% га ошади. 
Ҳозирги вақтда қурилишнинг барча соҳаларида қуруқ аралашмалар кенг 
ишлатилмоқда. Жумладан, ғишт теришда, монтаж ва сувоқ ишларида, 
шпатлёвка, елимлар ёки полбоп қоришмалар тайёрлашда кенг қолланилмоқда. 
Қурилиш аралашмаларини тайёрлашда асосан боғловчи моддалардан 
портландцемент, қурилиш гипси, ҳавойи оҳаклар ишлатилади. Майда 
тўлдирғич сифатида ишлатиладиган қумнинг йириклик модули 1...2, яъни қум 

---

донасининг йириклиги 1,25 мм дан ошмаслиги керак. Енгил қоришмага 
зарурият бўлганда кўпчитилган қумлар, шпатлёвка учун оҳак уни ва бўр 
кукуни ишлатилади.