Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус

Ksilofag-hasharotlar
Tabiatda yog’och-taxta bilan aloqador boplgan 20 turkumlarga xos hasharot vakillari mavjud. Ular orasida faqat qattiqqanotlilar va ikkiqanotlilarning har biridan 60 tadan oila turlari zararkunanda sifatida taqsimlangan. Ammo ularning barchasi ksilobiontlar ham boplmasdan, ksilofaglar hisoblanadi. Oxirgisi opz navbatida mahlum bir stadiyalarda yog’och-taxta bilan oziqlanadigan yemiruvchi komplekslarga ajratiladilar. Yog’och-taxta konstruktsiyalari va buyumlarida koppchilik ksilofaglar uchun noqulay sharoit tug’iladi, jumladan qopng’izlar, faqat ularning bir qismigina nihoyatda kamsuvli oziqalarni istehmol qiladi. Tuproq bilan bog’lanmagan, doimiy gigroskopik namlik darajasidan past boplgan yog’och-taxta konstruktsiyasi va buyumlarida faqat bir qancha guruh qopng’izlarigina: ayrim mopylovdor qopng’izlar, parmalovchilar, yog’och-taxta kemiruvchilar mopynali turlarigina rivojlana oladi.

Mopylovdor qopng’izlar orasida Criocephalus rusticus L. va Callidium violaceum L. singari turlar tipik oprmonda hayot kechiruvchi yog’och-taxta bino hamda mebellarda yashashga moslashgan sinantroplar orasida qandaydir oraliq zvenoni tashkil qiladilar. Bundan tashqari ayrim tik daraxtlar hamda yangi xodalarni (yog’och) ham egallaydi. Yog’och-taxta kontruktsiyalar doimiy yoki vaqti-vaqti bilan namlanib turilganda ham ularga bunday qopng’izlar optishi mumkin. Lichinkalari zararlangan materiallar orqali uylarga ham optib u yerda rivojlanishni yakunlashi mumkin. Haqiqiy quruq yog’och-taxta bilan oziqlanuvchi lichinkalar nam tanqisligiga shunchalik moslanganlarki yog’ochni uzoq vaqt davomida namlatib turilishi ular uchun noqulay hisoblanadi. Bu guruhdan eng xavflilari parmalovchilardir.