Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги

 
 
25-БОБ. ҚОРАМОЛЧИЛИКНИНГ 
САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ ИМКОНИЯТЛАРИ
 
 
Агар бўлса оқлиғинг, 
Билинмайди 
йўқлигинг 
Ҳалқ мақоли 
1.Қорамолчиликнинг халқ хўжалигидаги ахамияти 
 
Қорамолчиликни ривожлантириш тўйимли озуқаларга нисбатан 
анчагина арзон ўсимлик озуқа (кўк ўт, дағал, ширали ва бошқалар) 
ресурсларидан фойдаланиб сут ва гўшт маҳсулотларини ишлаб 
чиқаришга имконият яратади. 
Бу тармоқнинг самарадорлиги, даставвал сигирларнинг бошқа она 
ҳайвонларга нисбатан бир неча баробар кўп сут бериши билан 
таъминланади. Ўзбекистонда ҳозир ривожлантирилаётган қора-ола, қизил 
чул, швиц, каби асосан зотдор сигирлардан бир йилда 3500-5000 кг сут ва 
огирлиги 30 кг бир бош бузоқ олиш потенциал имконияти мавжуд. 
Лактация даврида ҳар бир сигирдан соғиб олинган ялпи сутнинг 5-6 

---

330 
фоизи бузоғига сарфланса, қолган қисми 12-15 кишини илмий асосланган 
меъёрда сут ва қайта ишланган сут маҳсулот(ёғ, пишлоқ, қаймоқ, қатиқ ва 
бошқа)лари билан таъминлашга имконият яратади. Олинган бузоқларни 
интенсив озуқлантирилса унинг тирик вазни бир йилда 180-200 кг га 
етади ва 5-6 кишини илмий асосланган меъёрда мол гўшти ва ундан қайта 
ишланган маҳсулот (колбаса ва бошқа)лар билан таъминлашга имконият 
яратади. 
Охирги йилларда Ўзбекистоннинг сут баланси активида сигир сути 
90% дан ортик, гўшт балансида эса -70% дан ортикроғи мол гўштидир. Бу 
маҳсулотларни барча ёшдаги одамлар истеъмол қилади, уларни 
жисмоний бақувват қилади ва умрини узайтиради.
Тажрибалар шуни кўрсатадики, 1кг сут оқсилига қорамол гўшти 
оқсилига нисбатан 5-6 марта кам кам озуқа бирлиги сарфланади. Қорамол 
подасида сигирлар ҳиссасининг кўпайиши тармоқнинг самарадорлигини 
бевосита оширади. 
Қорамол терисидан сифатли чарм тайёрланади, оёқ ва бошқа 
кийимлар ишлаб чиқарилади.
Қорамоллар 
қолдиғи 
гўнгдан 
фойдаланиш 
тупроқнинг 
унумдорлигини, бинобарин, ўсимликлар ҳосилдорлигини оширади.
Демак, қорамолчиликни интенсив ривожлантириш мавжуд меҳнат, 
ер, сув ва бошқа ресурслардан самарали фойдаланишга имкониятлар 
яратади ва ҳоказо. Улардан тўлароқ ва самаралироқ фойдаланиш асосий 
вазифадир.