Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги

1- жадвал 
Самарқанд вилоятидаги барча тоифадаги хўжаликларда1 ц. 
маҳсулотларнинг сотиш баҳоси (2008-2014 йй.)* 
№ Маҳсулот 
Лар 
Йиллар 
2014 йил 2008 
йилга нисбатан 
ўзгариш 
2008 
2009 
2010 
2011 
2012 
2013 
2014 
+,– 
% 
1. 
Ғалла
23300 
22200 
24200 
34600 
36400 
41100 
48400 
25100 
2,1 м 
2. 
Пахта
44900 
51600 
63500 
73800 
83700 
96300 103300 
58400 
2,3 м 
3. 
Тамаки
162200 190000 317900 318500 318500 347800 325000 162800 
2,0 м 
4. 
Сабзавот 
13360 
12680 
16900 
22400 
26400 
34800 
48400 
35040 
3,6 м 
5. 
Картошка 
40000 
35700 
36600 
41900 
64200 
73500 
98200 
58200 
2,5 м 
6. 
Полиз 
13000 
15200 
17000 
25000 
26000 
35900 
50000 
37000 
3,8 м 
7. 
Мева 
18000 
27600 
27300 
35900 
53300 
80800 
94900 
76900 
5,3 м 
8. 
Узум 
25000 
35000 
35000 
42200 
60400 110300 
96900 
71900 
3,9 м 
9. 
Гўшт 
265000 347700 528400 628600 638200 851200 798800 533800 
3,0 м 
10. Сут 
50000 
51800 
73000 
88800 
86600 105000 
88000 
38000 
1,8 м 
11. Тухум 
19000 
18000 
22000 
28000 
28000 
35000 
34100 
15100 
1,8 м 
12. Пилла
139100 133700 165700 299000 400000 473400 481500 342400 
3,5 м 

---

266 
*
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси. Йиллик статистик тўплам. Тошкент 2013 йил 
ва Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги. Тошкент 2015 тўплам материаллари. 
Таҳлил этилаётган даврда, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг 
баҳолари турли даражада ўзгариб борган. Бунда энг юқори ўсиш суръати 
мева, узум ва полизда бўлиб, улар мос равишда5,3; 3,9 ва 3,8 мартани 
ташкил этган. Шунингдек, бу кўрсаткич - гўшт ва пиллада – 3,0-3,5 
мартани, ғалла, пахта, тамаки, сабзавот, картошкада – 2,0 дан 3,6 гача 
ошган бўлса, сут соғиш ва тухум етиштиришда – 1,8 мартани ташкил 
этган. 
Демак, 2014 йилда 2008 йилга нисбатан маҳсулотларнинг ўртача 
сотиш баҳолари кескин кўтарилган. Аммо қишлоқ хўжалиги корхоналари 
маҳсулотларининг ўртача сотиш баҳолари эркин, ички ва жаҳон бозори 
баҳоларига нисбатан анчагина пастдир. Бу ҳолат айниқса, давлат 
буюртмаси 
асосида 
сотиладиган 
пахта 
хом-ашёси 
ва 
ғалла 
маҳсулотларига тааллуқлидир.
Қишлоқ 
хўжалиги 
маҳсулотларига 
гарантияланган 
баҳолар 
маҳсулотларни давлат фондига сотиб олганда қўлланилади. 
Булардан ташқари бозор иқтисодиётида қуйидаги баҳолар ҳам кенг 
қўлланилади: 

Жаҳон 

Базис 

Маълумот 

Трансферт 

Гаров 
Жаҳонбаҳолари
-товарларни импорт ёки экспорт шароитида сотиш 
учун фойдаланилади. Улар жаҳонда етакчи товар ишлаб чиқарувчилар ва 
маҳсулот етказиб берувчилар баҳосига қараб аниқланади. 
Базис
- олдиндан тузилган битимларда бошланғич баҳо сифатида 
қўлланилади ва қўшимча ҳамда олиб ташлашлар ёрдамида тузатишлар 
киритилиши мумкин. 
Маълумот
– ўтган давр учун ҳақиқатда тузилган битимлар бўйича 
ёки шу маҳсулотни бошқа етказиб берувчилар бўйича баҳо даражасини 
акс эттиради. 
Трансферт
– бу турли хил баҳолар бўлиб, у халқаро бирлашмалар, 
фирмалар, компаниялар ва трансмиллий компаниялар доирасида товар ва 
хизматларни етказиб бериш учун ҳисоб-китобларда қўлланилади. 
Гаров
- маҳсулотлар гаровга сотиб олинганда қўйиладиган баҳолар. 
Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришининг хусусиятларидан келиб 
чиқиб шуни таъкидлаш лозимки, айрим деҳқончилик маҳсулотлари турли 
даврларда маълум бир талаб ва таклиф асосида сотилиб, унинг баҳосида 
кескин тафовутлар пайдо бўлади. Бу эса баҳонинг мавсумий
харакатидир. Айрим маҳсулотлар ҳам ишлаб чиқарилган пайтда ҳам 
маълум бир давр сақланиб, кейин сотилади. Шунга қараб, уларнинг 
баҳоси кўтарилиб ёки пасайиб туради. 

---

267 
Қишлоқ хўжалигида баҳоларининг тебраниб туриши бозор 
конъюктурасидан келиб чиқади. Бу эса табиий шароитга боғлиқ.