Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш

Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодекси. 
Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодекси: асосий меҳнат ҳолатларини белгилайди, 
меҳнат муносабатларини бошқариш, ишчи ва иш берувчилар намоѐндалари, ишга 
жойлашиш, меҳнат шартномалари, иш вақти, дам олиш ва таътил вақти, иш ҳақи, иш 
тартиби, меҳнат муҳофазаси, алоҳида тоифадаги ишчилар имтиѐзи ва давлат ижтимоий 
суғуртаси. 
Шуни айтиш керакки, меҳнат кодекси ва бошқа қонунчилик ва меъѐрий актлар 
жисмоний шахсларнинг контракт билан ишловчи, корхоналарда, ташкилотларда ишловчи 
меҳнат муносабаталрини, меҳнат хуқуқларини кафолатлайди (8-модда). Меҳнат кодексида 
(16-модда) ишчилар ва тўғридан-тўғри меҳнат муҳофазаси ва гигиенаси билан боғлиқ 
бўлганлар меҳнат ҳуқуқлари билан мустаҳкамланган. 
Ҳар бир инсон меҳнат қилиш (57, 58, 59), адолатли меҳнат шароитига, меҳнат 
хавфсизлиги ва гигиенаси талабларига жавоб берадиган меҳнат шароитига эга. 

---

175 
Юқорида кўрсатилган шароитларни яратиш иш берувчи шахслар мажбурияти 
ҳисобланади, шунингдек меҳнат муҳофазаси талаблари бузилишига масъул ҳисобланади 
(211, 213, 214, 216, 217, 222, 223-моддалар), иш билан боғлиқ ихтисослигига ва мулкига 
етказилган зарарни тўлаш (282, 284, 285, 290); ҳафтасига 40 соат меъѐрий иш фаолиятини 
таъминловчи дам олишга (115, 120, 121, 122, 126-моддалар), бир қатор касбларда 
ишловчиларга қисқартирилган иш кунлари (116, 117, 118, 119-моддалар), шунингдек ҳар 
йили ҳақ тўланадиган таътил (134-модда) 15 иш куни миқдорида, узайтирилган таътил 
(модда-135), қўшимча таътил (136, 137, 138-модда), ижтимоий таътил (149-модда) ва 
узлуксиз таътил (150-модда). 
Таътил йиғиндиси (асосий ва қўшимча) 48 иш кунидан ошмаслиги лозим. 
Давлат санитария назорати ҳақидаги қонун (3 июл 1992 йилда қабул қилинган).
 
Санитар–эпидемиологик гигиеник нормативларига риоя этишлари, рўй берган 
авариялар, санитар-эпидемиологик, радиацион вазияти тўғрисида хаққоний ва тўла тўкис 
ахборот беришлари шарт (8-19-моддалар). 
Давлат санитария назоратини амалга оширувчи мансабдор шахсларнинг ҳуқуқлари: 

йўл қўйилган камчиликларни тугатишда мансабдор шахслардан талаб қилиш; 

тақдим қилинган ер майдонида хулоса бериш, номувофиқ ҳолларда бекор қилиш; 

назорат остидаги объектларнинг фаолиятида санитария меъѐр ва қоидалар, гигиеник 
нормативлар бўйича баҳолаш, назорат қилиш, тўғри келмаган ҳолларда эксплуатацияни 
тўхтатиб туриш ѐки қурилишни тўхтатиш; 

назорат остидаги объектларга санитария қоида, меъѐрлар ва гигиеник нормативларга 
риоя этилишини назорат қилиш мақсадида борганда хизмат гувоҳномасини кўрсатиш. 
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни Сақлаш Вазирлигида рўйхатга олинмаган махсулот, хом 
ашѐ, технологик жиҳозлар, кимѐвий моддалар ва бошқаларни ишлаб чиқариш, қўллаш, 
реализациясини таъқиқлаш. 29-моддада санитар қонунчиликни бузганлиги учун интизомий 
ва маъмурий жавобгарлик белгиланган.