Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ ХЎжалиги вазирлиги доривор ўсимликлар кафедраси

Доривор препаратлари. Қуруқ экстракт, қуюқ экстракт, шарбат, глицерам (глицирризин кислотанинг моноаммонийли тузи), ликвиритон (илдиз флавоноидларининг йиғиндиси, таблетка ҳолида чиқарилади) ва флакорбин препаратлари; илдиз кукуни (порошоги) мураккаб қизилмия кукуни (порошоги), кўкрак касалликларида ишлатиладиган элексир, қирқилган (майдаланган) илдиз бўлакчалари эса кўкрак ва бавосил касаллигида ишлатиладиган ҳамда сийдик ҳайдовчи ва ич юмшатувчи чой-йиғмалар таркибига киради.

Тиббиётда туксиз (оддий) қизилмия билан бир қаторда кимёвий таркиби бўйича бир хил бўлган Урал қизилмияси ўсимлиги ҳам ишлатилади.

Урал қизилмияси – Glycyrrhiza uralensis Fisch. ўсимлигининг меваси ўроқсимон қайрилган, кўндалангига ғадир-будур бўлиб, безлар ва безли тиканчалар билан қопланган. Бу ўсимлик Сибирда, Қозоғистонда (Сирдарё ва Балхаш кўли атрофида) ва Ўзбекистонда (Сирдарё бўйида) кўп бўлиб, шу туманларда тайёрланади.

Ўсимликнинг ер остки қисми таркибида 3,2–15,3% глицирризин, оз миқдорда тритерпен сапонин – ураленоглюкурон кислота (гидролизланганда агликон – оксиглицирретин – урален кислотага ва бир молекула глюкурон кислотага парчаланади), 4,3% гача флавоноидлар, 11% гача қанд, крахмал, 24,1–44,7% сувда эрийдиган экстракт ва бошқа моддалар, ер устки қисми таркибида 3,3% гача флавоноидлар ва бошқа бирикмалар бор.