Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон давлат жисмоний тарбия инстути “спорт менежменти ва иқтисодиёт”

4. Ўзбекистонда бюджет ва солиқ тизимини такомиллаштириш масалалари
Бозор иқтисодиётига ўтиш жараёнида умумиқтисодий баркарорликка эришиш, молиявий баркарорликни таъминлаш, шу жумладан давлат бюджети баркарорлигини мумкин бўлган даражада ушлаб туриш вазифасини ҳам ўз ичига олади.
Шунга мувофик молия сиёсати Республика давлат бюджетидаги такчилликни ргул кунилган энг кам даража доирасида уш­лаб туришга каратилади. Хозирги даврда ҳам молия сиёсатининг асосий вазифаси бюджет тақчиллигини чеклаш хисобига иқтисодиётни баркарорлаштиришга каратилган. Бунга эришиш учун Республика иқтисодиётида зарур таркибий ўзгаришларни ўтказиш билан бир каторда ишлаб чиқаришинг оркага кетишига барҳам бериши ва иқтисодий ўсишга эришиш энг асосий мақсад деб караб келинди. Шу сабабли кейинги йилларда ишлаб чиқариишинг оркага кетиши тамойиллари ижобий характер касб этиб бўтунлай барҳам топди. Республикада ялни ички махсулот ишлаб чиқариишинг олдинги йилларга нисбатан па-сайиши 1992 йил 11,1 фоиз, 1993 йил 2,4 фоиз, 1994 йил 3,5 фоиз, 1995 йил 4,0 фоизни ташқил қилди ва 1996 йил 1,6 фоиз, 1998 йил 4,4 фоиз ўсишга эришилди. Молиявий ахволни мус-тахкамлаш орқали иқтисодиётни баркарорлаш-тиришга эри-шишда солиқ сиёсатини такомиллаштириш ҳам мухим аҳамиятга эга бўлади. Бунда солиқ тизими Ўзига хос вазифалар-ни — хазинани ту.лдириш, қайта тақсимлаш ва рағбатлантирип! вазифаларини тўла даражада бажариши зарур.
Республикада солиқ тизимини ислох қилишда унинг тарки-бини тубдан Ўзгартириш, ресурслар, мол-мулк солигининг ролини ошириш, жисмоний шахслардан солиқ ундириишинг прогрессив тизимини жорий этиш вазифаси қуйилади.
Табиий ресурсларни қайта тиклаш имкониятини яратиш ва улардан эхтиёткорона фойдаланиш мақсадини амалга ошириш учун ер, ер ости бойликлари, сув ва қайта тикланмайдиган бошқа ресурсларга тўлов ўрнатиш солиқ сиёсатининг навбатдаги йўналишидир.
Республика аҳамиятига эга бўлган солиқлар билан махаллий солиқ ўртасида аник чегарани белгилаш солиқ тизимини такомиллаиниришнинг энг мухим йуналишидир.
Бунда давлат бюджети даромадининг катта қисмини жойларга бериш, махаллий бюджетларни мустахкамлашга асосий эътибор қаратилади.
Давлат бюджети мутаносиблигини кучайтириш мақсадидa солиқ тизимини такомишаштириш билан бир каторда, корхоналарнинг молия интизомини мустахкамлаш, тўлов мажбуриятларини бир меъёрга келтириш, қарзларнинг салбий окибатни тугатиш мухим аҳамиятга эга бўлади.