Њзбекистон республикаси олий ва њрта махсус таълим вазирлиги

4.Xizmatlarni taqdim etish asosiy usullari. Xizmat ko‘rsatish shakllari
Xizmat ko'rsatish shakllari deyilganda, aniq servis operasiyalari yig'masi va iste'molchi uchun ne'matlardan iborat bo'lgan xizmatlarni taqdim etish usuli tushuniladi. Birgina xizmat turi doirasida turli xizmat ko'rsatish shakllari jalb qilinishi mumkin, ular mijozlar qulayligi uchun xizmat ko'rsatish jarayonini iste'molchi talablari bilan yaqinlashtirish uchun ishlab chiqiladi.
Servis faoliyatini turli segment va yo'nalishlarida xizmat ko'rsatishni o'z an'anaviy yo'nalishlari shakllanmoqda. Shu bilan birgalikda servisni jadal rivojlanishi xizmat ko'rsatishni yangi shakl va tiplarini joriy etishga ko'maklashmoqda. Masalan, mehmonxona qoshidagi umumiy ovqatlanish punktlarida an'anaviy tarzda mijozlar uchun turli-tuman ovqatlar tayyorlash, ularni uy oshxonasida tayyorlangan taomlarga yaqinlashtirishga intilishadi. Dunyo mehmonxonalarini bufet va restoranlarida mijozlarga xonalarda xizmat ko'rsatish, shuningdek, bufetlarda esa mehmonlar stolni erkin aylanib o'tib birdaniga ko'p taomlarni tatib ko'rishi mumkinligini nazarda tutuvchi “shved stoli” tamoyili bo'yicha xizmat ko'rsatish keng tarqalgan.
Restoranlarda bayramlarni, oilaviy bazmlarni o'tkazish va boshqalar boshqacha xizmat ko'rsatish tartibini taqozo etadi. Bu holda, avvalo tashrif buyurganlarni barcha hohishlarini bajara turib bayramona muhitni saqlashga intilishadi. Rasmiy banket kabi tadbirlarda yoki se'zd, kongress, majlis ishtirokchilariga xizmat ko'rsatish jarayonlarida boshqacha texnologik usullar qo'llaniladiki, bunda tez xizmat ko'rsatish ommaviy shakllariga katta e'tibor qaratiladi.
Eskirgan va zamonaviy (yoki progressiv) xizmat ko'rsatish shakllari farqlanadi. Quyida turli mamlakatlarda va bizni mamlakatimizdagi asosan iste'mol servisida foydalaniladigan qator zamonaviy shakllarini ko'rib chiqamiz.
Abonementli xizmat ko'rsatish ishlab chiqaruvchi va iste'molchi o'rtasida shartnoma tuzilishi bilan bog'liq bo'lib, bunga ko'ra doimiy ravishda unchalik katta bo'lmagan to'lovlar o'tkazib turilganda, iste'molchiga tezkor xizmat olish, rejali profilaktik proseduralarni o'tkazish huquqi beriladi. Bunday xizmat ko'rsatish shakli maishiy texnikani ta'mirlashda, hammom – yuvish korxonalari, sartaroshxona va boshqa xizmatlarida keng foydalaniladi.