Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги умиров С. Э., Қодиров З. З

 
Жадваллар 
Жадваллар – муайян тизимга келтирилган ҳамда устунлар ва 
қаторлараро жойлаштирилган маълумотлар мажмуасидир. Матндан ажратиб 
олинган ҳар бир жадвал, ўзига дахлдор матн билан биргаликда қандай 
ахборотни етказиб берса, алоҳида ҳолида ҳам шундай даражада ахборотни 
тақдим эта олиши зарур, яъни жадвал “ўзи етарли ва ўзи тушунтира 
оладиган” хусусиятга эга бўлиши даркор.
Жадвалларни тайёрлашга қўйиладиган асосий талаблар қуйидагича: 
- 
жадвал тартиб рақамига, ташхисни, касаллик қайд этилган жойни, вақт ва 
“шахс” белгиларини акс эттирувчи сарлавҳага эга бўлиши зарур; 
- 
жадвал сарлавҳасида ёки бевосита унинг ўзида устунлар ва қаторлар 
бўйича белгиларнинг ўлчов бирликлари келтирилиши зарур; 
- 
жадвал эга ва кесимга эга бўлиши даркор. Эпидемиологик эга – 
касалланишнинг асосий гуруҳловчи белгиси (яъни, жадвалда нима ҳақда сўз 
юритилаётган бўлса ўша белги), уни одатда жадвалнинг қаторларига 
жойлаштирилади. Эпидемиологик кесим – эгани деталлаштирувчи 

---

гуруҳловчи белгилар бўлиб, уларни одатда жадвал устунлари бўйлаб 
жойлаштирилади; 
- 
имконият даражасида жадвалнинг қаторлари ва устунлари бўйиша 
йиғинди келтирилиши зарур; 
- 
зарур ҳолларда жадвал сўнгида, жадвал қабул қилинишини енгиллатиш 
учун қўшимча тушунтиришлардан иборат изоҳ берилади. 
Гуруҳлаш хусусиятларига кўра оддий, гуруҳли ва омихталанган 
(мураккаб) жадваллар фарқланади: 
- 
оддий (битта ўзгарувчили) жадвалларда – фақатгина эпидемиологик эга, 
яъни ягона ўзгарувчи қаторлар бўйлаб гуруҳланади. Бу ўзгарувчи вақт 
белгиси ёки жой белгиси ёхуд шахс белгиси бўлиши мумкин. Оддий 
жадвалда ўзгарувчининг мутлақ қиймати ва тегишли нисбий кўрсаткичи 
жойлаштирилган бир-неча устун бўлиши мумкин; 
- 
гуруҳли (иккита ўзгарувчили) жадвалларда – эга (қаторларда) ва кесимни 
(устунларда) ифода этувчи белгилар бўйича маълумотлар гуруҳланади. 
Кесимда бир пайтнинг ўзида жинс, ёш, касб-кор, манзилгоҳ каби бир неча 
белгилар мавжуд бўлиши мумкин. Бундай ҳолатда ҳар бир белги (устунда) 
эга билан (қаторда) жуфтланади;
- 
омихталанган (мураккаб) жадваллар – маълумотлар учта ёки ундан кўп 
гуруҳловчи белгилар асосида мужассамланади. Бундай жадваллар 
маълумотларни йиғиш, дастлабки ишлов бериш жараёнларида тайёрланади, 
шу сабабли ишчи жадваллар ҳам деб юритилади.