Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимѐ-технология институти

 
4-мавзу. Илк ўрта асрларда ўзбек давлатчилиги: ижтимоий-сиѐсий, 
иқтисодий ва маданий ҳаѐт. 
 
1. Ўрта Осиѐда кидарийлар давлати қандай ташкил топди? 
2. Хионийлар ҳақида қандай маълумотларга эгасиз? 
3. Эфталилар давлатининг ижтимоий-иқтисодий ҳаѐти ҳақида нималар биласиз? 
4. Эфталилар давлатида савдо алоқалари қандай амалга оширилган? 
5. Эфталилар давлатида маданий ҳаѐт қандай бўлган? 
6. Турк хоқонлигининг ташкил топиши шарт-шароитлари ҳақида гапириб беринг. 
7. Турк хоқонлигида давлат бошқаруви масалалари қандай эди?. 
8. Ғарбий турк хоқонлигида ижтимоий-иқтисодий ҳаѐт қандай кечган? 
9. Ўрта Осиѐда илк ўрта аср шаҳарларининг шаклланиш жараѐни ҳақида гапириб 
беринг. 
10. Илк ўрта асрларда аҳоли қандай табақаларга бўлинган? 
11. Илк ўрта асрларда маданий ҳаѐт ҳақида гапириб беринг. 
12. Ўрта Осиѐ Араб халифалиги томонидан қандай забт этилди? 
13. Араб халифалиги истилосининг иқтисодий ва маънавий оқибатлари ҳақида 
гапириб беринг. 
14. Нима учун Араб халифалигига қарши халқ ҳаракатлари бошланди? 
15. Абумуслим қўзғолонининг натижалари қандай бўлди? 
16. Аббосийлар ҳукмронлигини ўрнатилиши ҳақида нималар биласиз? 
17. ―Оқ кийимлилар‖ қўзғолонининг оқибатлари ҳақида сўзлаб беринг. 
Таянч тушунчалар: 
Аббосийлар – араб халифалари сулоласи бўлиб (749-1258 йй.), бу сулолага 
Муҳаммад Пайғамбарнинг амакиваччаси Абу-ул Аббос ас-Саффоҳ (749-754 йй.) 
асос солган. Аббосийлар сулоласи беш аср, яъни 749 йилдан 1258 йилгача ҳукм 
сурган. Аббосийлардан 38 киши халифа бўлган. 
ажам – араблар ўзлари босиб олган ҳудудлардаги бошқа халқларни, жумладан, 
Яқин, Ўрта Шарқ ҳамда Ўрта Осиѐ халқларини шундай атаганлар. 

---

32 
амир ал-мўъминин – мўминларнинг ҳукмдори. Илк ислом даврида халифаларнинг 
кенг қўлланилган унвони. Бу унвонни дастлаб халифа Умар олган. Кейинги барча 
халифалар ҳам шу унвон билан юритилган.