Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги «тошкент ирригация ва қишлоқ ХЎжалигини механизациялаш муҳандислари институти»

Иккинчи боб бўйича хулосалар

Ўзбекистонда етиштирилаётган мева-сабзавот, узум ва полиз маҳсулотлари ўзининг хуштаъмлиги, энг асосийси, фойдали ва тўйимлилиги билан нафақат ички, балки ташқи жаҳон бозорларида жуда машҳур. Шунинг учун ҳам яқин истиқболда қўшимча тарзда 220 минг 500 гектар суғориладиган ерларга дон ва дуккакли экинлар, сабзавот, картошка, мойли ва озуқа экинлари, бошқа ўсимликлар экиш, боғ ва узумзорлар барпо этиш мўлжалланмоқда. Хусусан, 2020-йилда пахта майдонлари 30,5 минг гектарга қисқартирилиб, ерларга ички ҳамда ташқи бозорда талаб юқори бўлган мева-сабзавот маҳсулотлари экилди. Бундан ташқари, 8,2 минг гектар майдонда янги интенсив боғ, 5,2 минг гектарда токзорлар ташкил этилди. 6 минг гектар майдондаги боғ ва 3,5 минг гектардаги токзор қайта тикланди. 532 гектар майдонда 9,9 мингта замонавий иссиқхона барпо этилди.

Сўнгги йилларда замонавий турдаги кластерларни шакллантириш бўйича мамлакатимзда кенг қамровли чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Хусусан, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги «2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида»ги ПФ-60-сон Фармонида, 2022 йил 21 декабрдаги Олий Мажлис ва Ўзбекистон халқига Мурожаатномасида аграр соҳада илм-фан ва амалиёт интеграциясини чуқурлаштириш, қишлоқ хўжалигида кластерлар фаолиятини такомиллаштириш аграр секторда амалга оширилаётган иқтисодий ислоҳотларнинг устувор йўналишлари сифатида белгиланган.
Мева-сабзавотчилик маҳсулотларини нобуд қилмай қайта ишлаш, мавсумийлигини узайтириш ҳам фойдаланилмаган имкониятлардан биридир. Янгилигича сақланган ҳўл мевалар ассортименти мўллиги бозорларда шу турдаги маҳсулотларни таннархининг ҳар йили қишки-баҳорги мавсумда сунъий равишда кўтарилиб кетишини олдини олади ҳамда аҳоли ижтимоий ҳимоясига ижобий таъсир этиб, турдош маҳсулотлар қишки мавсумдаги импортига ҳожат қолмайди.
Ҳудудларда соҳани янада ривожлантириш, қуритилган маҳсулотлар турларини кенгайтириш, экспортини йўлга қўйиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 20 ноябрдаги “Республикада 2019-2020 йилларда мева-сабзавот маҳсулотларини қайта ишлаш ҳажмларини кўпайтиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарори қабул қилинди.
Ўзбекистонда агросаноат кластерларини шакллантиришда ҳудудларнинг қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштириш бўйича жойлашув коэффитсиентини инобатга олиш ва рақобат имкониятлари мавжуд ҳудудларда кластерларнинг табиий ривожланишини қўллаб-қувватлаш керак. Асосий масала эса кластерларни шакллантириш учун керакли бўлган шарт-шароитни яратиш, уларнинг инновативлигини ошириш ва халқаролашувини ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш саналади.