Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент ирригатция ва қишлоқ ХЎжалигини

 
Шахсий 
хусусиятларни 
ҳисобга олиш 
 
Билимларни 
пухта ва тизимли 
ўзлаштириб олиш 
 
Жараённинг 
кўрсатмали ва 
кўргазмали 
бўлиши 
 
Таълимда 
онглилик, 
фаоллик ва 
мустақилликка 
еришиш 
 
Назариянинг 
амалиёт билан 
боғлиқлиги 
 
 
Таълимнинг 
тизимли ва изчил 
бўлиши. 
 
 
Таълим ва 
тарбиянинг 
бирлиги. 
 
 
Таълимни илмий
бўлиши
. 
 
 
Талабаларни ёш 
хусусиятларини 
ҳисобга олиш 
 
Таълим 
тамойиллари 

---

25 
Таълим тамойилларига тавсиф
Таълимнинг илмий бўлиши тамойили
 
Илмий билимлар ҳаққоний воқеликни инсон онгида акс этишидир. 
Теварак-атрофни ўраб олган дунѐнинг қонуниятларини, нарса ва ҳодисаларнинг 
хоссаларини ва уларнинг ўзаро алоқаларини акс эттирувчи билим илмий 
билимлар ҳисобланади. Илмий билимлар тажрибалар, текширишлар, таҳлил 
қилиш, исботлаш кабиларни талаб этади. Инсоният илмий билимларини 
кенгайтириб борган сари ҳақиқий воқеликка маълум даражада яқинлашиб 
боради. Илмий жиҳатдан исботланмаган билимлар ҳам мавжуд ва бу 
билимларни ҳали инсон таҳлил қилиши ва чуқурроқ ўрганиши керак бўлади. 
Таълим жараѐнида биз талабаларга исботлаб бўлинган, аниқланган ва 
амалиѐтда текшириб кўрилган билимларни етказишимиз лозим. 
Таълимнинг 
илмийлиги 
талабанинг 
ўқув 
материалларидаги 
қонуниятларини акс эттириш, тушуниш ва ўзлаштириши учун тўғри шароит 
яратиш мақсадида зарурдир. 
Назарий қоидаларни тушуниш-материалини илмий асосда изоҳлаб 
беришнинг муҳим белгиси бўлиб, у талабанинг фикрлаш фаолиятини 
хусусиятларини белгилайди. Илмий билимлар илмийлигича қолиб, воқеиликни 
ҳар хил даражада акс эттириши мумкин. Илмий изоҳ таълимнинг ҳамма 
босқичларида, ҳар бир синфда илмийлик қоидалари вазифаларидан бири 
назарий маълумотлар тизимини шу маълумотлар теварак–атрофдаги дунѐни 
қанчалик чуқур акс этганлиги нуқтаи назаридан билиб олишдир. 
Илмийлик қоидаси барча ѐш гуруҳлардаги ва турли ўқув юртларидаги 
талабаларга ўрганиш учун илмий жиҳатдан ишонарли, амалда синаб кўрилган 
маълумотлар берилишини талаб этади. 
Илмий билимларни эгаллаш жараѐнида талабаларда илмий дунѐқараш 
эътиқод таркиб топади. Тафаккур ривожланади. Етук миллий кадрларни 
тарбиялаш ва етиштириш учун ҳозирги замон фан-техникасининг ривожи 
даражасидаги илмий билимларни эгаллашга эришиш муҳим. Шу билан бир 
қаторда талабаларни илмий–тадқиқот усуллари билан ҳам таништириб бориш 

---

26 
мақсадга мувофиқ. Илмийлик таълимнинг мазмунига ҳам, усулларига ҳам 
алоқадордир яъни дарсликлар, ўқув қўлланмалар, ўқув дастурлари, ўқув режаси 
илмий асосда яратилиши лозим.