Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат аграр университети агрокимё ватупроқшунослик кафедраси


-мавзу: Агрокимёвий тахлилда ишлатиладиган эритмаларнинг турлари. Мольяр, нормал, фоизли ва титр эритмалар



Download 2,66 Mb.
bet123/153
Sana21.04.2022
Hajmi2,66 Mb.
#571385
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   153
Bog'liq
2012янгичаишчи касбмажмуа (1)

4-мавзу: Агрокимёвий тахлилда ишлатиладиган эритмаларнинг турлари. Мольяр, нормал, фоизли ва титр эритмалар.


Эритмалар концентрацияси деб маълум миқдор (масса ёки ҳажм) даги эритма ёки эритувчида эриган модданинг миқдори (массаси ёки ҳажми) га айтилади. У турли усулларда ифодаланади. Агрокимёда кўпинча қуйидаги усуллар қўлланилади:
1.Масса бўйича фоизли концентрация — эриган модда массасининг бутун эритма массасига нисбатининг 100 га кўпайтмасидир. Агар эрит­ма А ва В компонентлардан ташкил топган бўлса, А компонентнинг фоизли миқдори қуйидаги формула билан ҳисобланади:
а
А%=----100,
а+в
Бу ерда а ва в — эритма ҳар бир компонентининг масса миқдори. Масалан, натрий гидроксид 5% ли эритмасининг 100 грамида 5 г натрий гидроксид мавжуд ёки 5 г натрий гидроксид 100—5г 95 г сувга тўғри келади.Фоизли эритма бирликсиз қийматдир.
2. Моляр концентра­ция ёки молярлик эритмадаги эриган модданинг моллар сони билан ифодаланади.1 л эритмада 1 моль модда эриган бўлса,бу эритма моляр эритма дейилади. Агар 1 л эритмада 0,1 моль модда эриган бўлса, эритма децимоляр, 0,01 моль модда эриганда эса сантимоляр,0,001 моль модда эриганда миллимоляр эритма дейилади. Моляр концентрациянинг ўлчов бирлиги моль/л дир.
Эритманинг молярлиги одатда М ҳарфи билан ифодаланади. Масалан, 1М NаОН натрий гидроксиднинг моляр эритмасидир. Бундай эритманинг 1 литрида 40 г NаОН эриган бўлади; 0,01 М
NаОН — сантимоляр эритма, унинг 1 литрида 0,01 моль, яъни 0,4 г NаОН эриган бўлади ва ҳоказо. Масалан, натрий гидроксиднинг децимоляр эритмасини тайёрлаш учун 0,1 моль, яъни 0,4 г натрий гидроксидни тортиб олиб, бўғзига аниқ 1 л деб белги қўйилган бир литрли ўлчов колбасига солинади, кейин модда буткул эриб кетгунча сув солинади ва эритманинг ҳажми белгига етгунча сув қуйилади (менискнинг пастки қисми белгига тегиб туриши керак). Кейин эритма яхшилаб аралаштирилади.
З. Моляль концентра­ция ёки моляллик 1 кг эритувчида эриган модданинг моллар сонидир. Масалан, сульфат кислотанинг 1 моляль эритмаси 98 г кислота ва 1 кг сувдан ташкил топган. Агар 1 кг сувда 0,5 моль модда эриган бўлса, бундай эрит­ма ярим моляль эритма дейилади. Моляль концентрация-нинг ўлчов бирлиги моль/кг. Моляллик одатда т ҳарфи билан белгиланади.
4. Нормал концентра­ция ёки нормаллик 1л эритмадаги модданинг эквивалент со­ни билан ифодаланади. 1 л эрит­ма да бир эквивалент (экв ) модда эриган бўлса, бу эритма нормал эритма деб аталади. Агар 1 л эрит­ма да 0,1 экв модда эриган бўлса, бу эритма децинормал, 0,01 экв эриган бўлса, сантинормал, 0,001 экв эриган бўлса, миллинормал эритма дейи­лади. Нормаллик н. ҳарфи (баъзан 14) билан ифодаланади.
Масалан, 1н. Н2S04 — сульфат кислотанинг нормал эритмаси, унинг 1 литрида 1 экв, яъни 49 г Н2S04 эриган; 0,01 н. Н2S04 натрий гидроксиднинг сантинормал эритмаси; унинг 1 литрида 0,01 экв, яъни 40/100=0,4 г NaОН эриган ва ҳ. к. Нормал эритма моляр эритма каби тайёрланади.



Download 2,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   153




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish