Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент автомобил ва йўллар институти

Маъруза-12.
Табиатдан фойдаланиш ва атроф мухитни мухофаза қилишнинг
информацион таъминлашнинг хуқуқий асослари.
Режа:
1.
Асосий иборалар.
2.
Экологик ахамиятли инфармация тушунчаси ва унинг роли.
3.
Фуқораларнинг экологик ахамиятли информация олиш хуқуқи.
4.
Саломатликка таъсир этувчи экологик ахамиятли инфоромация олиш
хуқуқи.
5.
Экологик ахамиятли информациялар манбаи.
6.
Назорат учун саволлар.
7.
Фойдаланилган адабиётлар.
1. Асосий иборалар.
·
ОВОС- рус. Атроф мухитни мухофаза қилишни бахолаш.
·
Экостат- экологик статистика билан таъминлаш тизими.
·
Евростат- Европа иттифоқи қошидаги Европа статистика маркази.
·
Инфотерра-
2. Экологик ахамитли информация тушунчаси ва унинг роли
.
Экологик ахборотга эга бўлиш, ушбу жароёнда қатнашувчи барча
субъектлар тамонидан атроф мухитни мухофаза қилиш, ва ундан оқилона
фойдаланишни таъминлашнингсамарали хал қилиш йўлларидан хисобланади.
Аввалам бор бундай маълумотга эга бўлиш хўжалик ва бошқа бошқарув
билан боғлиқ бўлган атроф мухитга салбий таъсирларни олдини олишда
мухим ахамият касб этади. Экологик информация давлатнинг, тадбиркорлик
структуралариниг табиатни мухофаза қилиш билан боғлиқ бўлган фаолиятига
таъсир кўрсатиш орқали фуқороларнинг экологик хуқуқларини химоя
қилишда катта ахамиятга эга хисобланади.
Ароф мухит холати хақида экологик маълумотга эга бўлишнинг
долизарблиги долизарблиги айниқса инсон саломатлиги ва хаётига таъсир
қилиши мумкин бўлган фавқулотда ходисалардан огох бўлишда мухим ўрин
тутади. Бундай маълумотларга эга бўлиш салбий таъсирнинг минимум
даражага олиб келишга ёрдам беради.
Ўзбексистонда ва бутун дунёда экологик ахамиятга эга бўлган етарлича
маълумотлар банки яратилган, табиий объектларнинг миқдориий ва сифат
жихатдан
инсон
саломатлигига
ва
бошқаарга
негатив
таъсирини
характерловчи маълумотлар тўплами яратилган.

---

Инсон тамонидан яратилган бундай экологик информацион тизим албатта
хозирги замон илмий –техника тарақиётиниг жадал ривожланиши жароёнида
ва шу асосда табиатга бўлган техноген таъсирнинг ортиб бораётган бир вақтда
экологик ахамиятли маълмотга бўлган талаб янада ортиб бормоқда.
Эологик информацияниг камлиги нафақат Ўзбекистон шароитида, балки
ривожланган мамлакатларда хам етишмалиги кузатилмоқда.
Дунёда 100000 коммерциал кимёвий моддалар мажуд бўлиб, уларнинг 1500
тасига дунё бўйича ишлаб чиқаришнинг 95% тўғри келади. Аммо бундай
кимёвий моддалариниг инсон саломатлигига ва атроф мухитга салбий
таъсири хақида маълумотлар ўта кам эканлиги маълум.
ЮНЕП маълумотларига қараганда 1992 йилда дунёда фойдаланаётилган
пестицидларнинг 3350 турида фақат 10% гинасини токсиклиги хақида
маълумотлар борлги айтилган. 8627 хил озиқ-овқат қўшимчасидан 80% нинг
токсиклик характеристикаси ўрганилмаган. 1815 та доривор моддалардан 42%
да токсиклик даражаси хақида маълумотлар бўлмаган.
Келтирилган маълумотлар шуни кўрсатадики инсон учун ўта керакли
бўлган майиший сохада экологик маълумотнинг камлиги ва унинг натижасида
эколгик хавф-хатарнинг ортиб бораётганлигини билиш мумкин.
Бундай маълумотларнинг камлиги эътиборни хавфли материаллар,
моддалар билан ишлашга янада чуқурроқ қаратилиши кераклигини тақозо
этади.