Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент молия институти банк иши кафедраси

Банкнинг турлари

• Миллий мавқеи бўйича
• миллий
• хорижий банкларга бўлинади.

.

Кредит тизими

• Кредит тизими деб кредит муносабатлар мажмуаси ва кредит муносабатларни ташкил қилувчи ва амалга оширувчи кредит институтлар йиғиндисига айтилади.
• Кредит тизими орқали ҳуқуқий ва жис-моний шахсларнинг вақтинча бўш маблағлари йиғилади ва корхона, ташкилотларга, аҳолига, давлатга вақтинча фойдаланишга берилади.
• Кредит тизими бир неча бўғинлардан иборат бўлиши мумкин.

Кредит тизими

• Маблағларни жалб қилиши ва тақсимланишига қараб кредит тизими бўғинлари ўз хусусиятларига эга бўлади. Жаҳон амалиётида кредит тизими ўзининг ташкил қилиниш турига қараб қуйидаги гуруҳларга бўлинади:
• – Марказий банк;
• – тижорат банклар;
• – махсус-кредит институтлар.

Кредит тизими

• Бозор иқтисодиёти шароитида икки поғонали кредит банк тизими кўп мамлакатлар иқтисодининг асоси ҳисобланади. Бу Марказий банк, банк институтлари ва нобанк кредит муассасаларидир.
• Банк институтларига қуйидаги банклар киради:
• – тижорат банклар;
• – инвестиция банклари;
• – жамғармалар жалб қилувчи банклар (Ўзбекистонда Халқ банки);
• – ипотека банки;
• – савдо банклари;
• – ташқи иқтисодий алоқалар бўйича банклар;
• – тармоқлар бўйича ихтисослашган банклар ва бошқалар.
• Нобанк кредит ташкилотларга:
• – инвестиция компаниялари;
• – суғурта компаниялари;
• – нафақа ва бошқа фондлар киради.

Кредит тизими

• Кредит тизимида асосий ўринни банк институтлари, банк институтлари таркибида салмоқли ўринни тижорат банклари эгаллайди.
• Тижорат банклари кредит тизимининг бошқа бўғинларига нисбатан кўпроқ бўш ресурсларни жалб қилади ва кўп миқдорда мижозларга кредитлар беради

Кредит тизими

• Махсус ихтисослашган кредит институтлари (банклар) тижорат банклари фаолиятини тўлдиради.
• Улар иқтисодиётнинг кам рентабеллик, кам фойдали тармоқларига (қишлоқ хўжалиги, уй-жой қури-лиш, тадбиркорликни ривожлантириш ва бошқалар) енгил шароитда кредитлар бериш йўли билан уларнинг фаолиятини рағбатлантириб, ривожлантириб боради.