Ўзбекистон республикaси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

 
4.7. МИЖОЗЛАРГА ХИЗМАТ КЎРСАТИШ
УСЛУБЛАРИГА, КУЛИНАРИЯ МАҲСУЛОТЛАРИ ХИЛМА-
ХИЛЛИГИГА, ТАОМНОМА ТУЗИШГА, ПРЕЙСКУРАНТГА
ҚЎЙИЛАДИГАН ТАЛАБЛАР 
Ресторанда хизмат кўрсатишнинг қуйидаги анъанавий шакллари 
қўлланилади: 
1. Кундалик хизмат. 
2. Банкетларда хизмат кўрсатиш. 
3. Хизмат кўрсатишнинг махсус шакли. Ресторанга меҳмонларнинг 
оқими келиши узлуксиз давом этганда мижозларга кундалик хизмат 
кўрсатиш кучаяди. Ресторан хизмати қуйидаги асосий элементлардан 
иборат: 
— хўрандаларни кутиб олиш ва жой-жойига ўтқазиш; 
— буюртмалар қабул қилиш; 
— буюртмаларни бажариш;
— буюрилган таом ва ичимликларни олиб келиб бериш 
хизмат сўнгида хисоб-китоб қилиш.
"Ресторан залига киришда келувчилар кутиб олинади, столларга 
кузатиб қўйилади, ўтқазилади ва таомнома билан таништирилади. Таом 
ва ичимликлар танлашда ёрдам берилади. Буюртма қабул қилинади. 
Келувчиларни кутилган азиз меҳмон каби, биринчи кимга рўбаро бўлса, 
улар кутиб олади: энг аввал меҳмонларни швейцар ва гардероб сохиби, 
сўнгра бош официант ва официант қабул қилади. Гардероб сохиби 
келувчиларнинг уст кийими билан бирга қўлларидаги портфел, 
дипломат ва бошқа нарсаларни ҳам топширишни тавсия қилади. Бош 
официант мижозлар билан ресторан хизмат қилувчиларини бир-бирига 

---

103 
боғловчи бўғин. Бош официант ресторан зали олдида туриб, 
меҳмонларни кутиб олиши шарт, улар танлаган жойга кузатиб қўйиши 
ёки ўзи жой кўрсатиб ўтқазиши керак. Шу билан бирга бош официант 
мезбонлик вазифасини бажаради: келувчиларни хуш келибсиз деб кутиб 
олиши, уларга қараб мулойим жилмайиши дозим. Меҳмонларнинг 
олдида то столгача юриб ўтиришга ёрдам қилиб таомнома тавсия этади. 
Агар меҳмон ўзи жой танлаган бўлса, бош официант унинг орқасидан 
боради, танламаган тақдирда улар олдида бориб исталган жойига 
ўтқазади. Келувчилар гурух бўлса, неча кишига жой кераклиги ва 
залнинг қайси томонидан бўлишини сурайди. Уларнинг хоҳишини 
хисобга олиб, бош официант столларни кўрсатади ва меҳмонларни 
ўтқазади, у ерга бориш учун қулай йўлни кўрсатиб, ўзи сал олдинроқда 
боради. 
Бош официант ёки официант мижозлардан кимнинг қаерга 
ўтириши лозимлигини тавсия қилади ва унинг билан бирга ахлоқ-одоб 
юзасидан қуйидагиларни амалга ошириши мумкин: 
— ўтиришга таклиф қилинган киши столини қулайроқ қилиб 
қўйиб бериш; 
— аввал аёлларни, сўнгра эркакларни ўтқазиш керак, аёллар 
эркаклардан ўнг томонда, эркаклар столнинг ўнг бурчагида ёки аёлга 
қарама-қарши томонда ўтириши лозим;
— агар мижоз аёл билан келса, аёлни эркакдан аввал ўтказади, 
эркакка эса ўтиришда бош официант ёрдам қилади; 
— бордию аёл официант хизмат қилаётган бўлса, у ҳолда ёши 
улуғларгагина ўтиришда ёрдам қилиши мумкин; 
— мижозлар ўзлари жой танлаб ўтириб олсалар, уларни безовта 
қилиб бошқа столга ўтқазишнинг хожати йуқ; 
—- бир жойдан иккинчи жойга ўтқазиш мижозлар хоҳиши 
билангина бўлиши мумкин; 
— тайёрланмаган столга таклиф қилиш мумкин эмас; 
— доимий мижозлар келса, уларни хар доим ўтирадиган жойга 
таклиф қилиш керак; 
— иш юзасидан учрашадиган меҳмонлар қелса, уларни ҳам 
ўзларига қулай жойга ўтқазиш мақсадга мувофиқдир; 
— гуллар столнинг марказига қуйилади. Ресторанга гурух 
меҳмонлар таклиф қилинганда таклиф қилган киши уларни кутиб 

---

104 
олади. Бунинг учун бош официант кутувчининг қаерда туриши 
кераклигини олдиндан айтади. 
Таклиф қилинганлар ресторан олдида тўпланиши ва залга баробар 
киришлари мумкин. Таклиф қилган киши албатта уларни бошлаб 
олдида киради.