Ўзбекистон республикaси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

Зални хизмат кўрсатишга тайёрлаш. Зални хизмат кўрсатишга 
тайёрлашда официантлар дастурхонлар хажми столлар юзи хажмига
тўғри келишини ҳисобга оладилар. Қуйидаги қоидани қўллашлари 
керак: дастурхон четлари стол четидан 25—35 см пастга осилиб туриши 
лозим, аммо стул курсисидан пастга тушиб кетмаслиги назарда 
тутилади. Агар дастурхоннинг чети кам туширилса, хунук бўлиб қола-
ди, эстетик қуриниш йуқолади, агар узун туширилса, мижоз учун 
ноқулай бўлади. Дастурхоннинг ўрта қисми яхши дазмолланган 
бўлиши, бурчаклари стол оёқлари устига тушиши мумкин. Ғижим, 
яхши дазмолланмаган дастурхон бўлса, официант дазмоллаб келиши 
ёки алмаштириб бошқасини солиши керак. 

---

98 
Ресторанга мижозлар кирмасдан аввал дастурхон солиниб 
қўйилади. Тартиб қуйидагича: дастурхонлар қандай олинган бўлса, 
столлар устига шундай қуйиб чиқилади, сўнгра уларни стол устига 
ёзилади. Унинг унги, тескарисини билиб солиш керак. Дастурхоннинг 
икки четидан қўл билан тутиб ёйилади ва стол устига солинади. 
Дастурхонни ўртасидаги дазмолланган тахт чизиқлари туташган жой 
стол марказида бўлиши шарт. Гулли дастурхонлар бўлганда унинг 
гулли қисмлари ҳам бир-бирига мос қилиб солиниши лозим. 
Хар бир официант стол устига дастурхон ёзишни билиши керак. 
Баъзи холларда мижозлар кўз олдида дастурхонларни алмаштиришга 
эхтиёж туғилади. Айтайлик, таом истеъмол қилиш жараёнида 
дастурхонга бирон бир нарса тўкилиб кетди, дастурхон ифлосланди, хўл 
бўлди. Бундай холларда албатта дастурхон алмаштирилади. Официант 
тезлик билан харакат қилиб, дастурхонни алмаштириши керак. 
Официант дастурхонни ўзига тортиб йиғиштириб олади, агар стол 
деворга тақалган бўлса, уни сал силжитади, тўрт букланган тоза 
дастурхонни олиб келиб, стол устига ёзади, дастурхоннинг очиладиган 
томони официантга қаратилган бўлиши керак. Бош бармоқ ва кўрсаткич 
бармоқлари билан дастурхоннинг бир томонидан чеккасидан ушлаб, 
стол устига ёзади. Дастурхон текис ёзилиши, букланиб қолмаслиги, 
стол четларига унинг тўрт атрофи ҳам баробар тушиб туриши лозим. 
Рестораннинг тушки таомлари ошхона баҳосида сотиладиган 
бўлса, столдаги дастурхон устидан полиэтилен клёнка солинади. 
Салфетка-сочиқлар — Тушлик, кечки таомларда, қабул 
маросимлари, банкетлар, туйлар ва бошқа тантанали кечаларда 
полотнодан тайёрланган салфеткалар ишлатилади. У столни безайди, 
чиройли кўриниш ҳосил бўлади. Салфеткалар танлашнинг турли 
усуллари бор. Шундай тамойил бор: официантнинг қўли салфеткага 
қанча кам тегса, шунча гигиеник қоидали бўлади. Салфеткани карнай 
қилиб берилса, мижоз учун анча қулай. Салфеткаларни тахлаш хизмат 
турига боғлиқ. Хар бир зал учун салфеткалар бир хилда тахланади. 
Нонушта учун салфеткалар тўртга букланиб, учбурчак, конверт, карнай 
шаклида оддий қилиб қуйилади. 
Тушлик ва кечки таомда салфеткалар қалпоқли, космос, тож, 
шапочка шаклида бўлади.