Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимё – технология институти

Аниқ интегрални тўғри тўртбурчак усули билан ҳисоблаш алгоритмини блок-схемалар билан ифодаланиши.

Pascal дастурлаш тилида тузилган дастур коди.

program Turtburchak ;
var a,b,s, h:real;
n,k:byte;
function F(x:real):real;
begin F:=.... end;
begin writeln ('a,b='); readln (a,b);
writeln('n='); readln (n);
h:=(b-a)/n;
s:=0;
for k:=0 to n-1 do
s:=s+f(a+k*h);


s:=s*h;
writeln(‘интеграл қиймати=',s);
end.


Назорат саволлари

1. 
   Аниқ интегралнинг геометрик маъноси
   
2. 
   Ньютон-Лейбниц формуласи
   
3. 
   Тўғри тўртбурчак усулининг геометрик маъноси
   
4. 
   Тўғри тўртбурчак усулида ўнгдан ва чапдан ҳисоблаш маъноси
   

МАЪРУЗА – 12

Трапеция усули. Алгоритмлар.
Аниқ интегрални тақрибий ҳисоблашнинг маъноси.
Аниқ интегрални тақрибий ҳисоблашда трапеция формуласи
Аниқ интегрални тақрибий ҳисоблашни трапеция усулининг геометрик маъноси
Алгоритм. Дастур коди


Аниқ интегрални ҳисоблашни тақрибий усуллари
Интеграл тарихан эгри чизиқлар билан чегараланган фигураларнинг юзини, хусусан эгри чизиқли трапециянинг юзини ҳисоблаш муносабати билан келиб чиққан. Трапециянинг асоси бўлган [а;b] кесмани х₁, х₂, …, х_n нуқталар билан n та кесмаларга бўламиз. У xолда бўлиниш оралиғи узунлиги h=(b-a)n формула билан ифодаланади. х₀=a десак, x_i=x_i-1+h нуқталарни белгилаб оламиз, бунда i=1,2,3,…n. x₁, х₂, х₃, …, х_n нуқталардан чегаравий эгри чизиқ билан кесишгунга қадар вертикал параллел тўғри чизиқлар ўтказамиз ва кесишиш нуқталарининг ординаталарини қуйидагича у(х₁), у(х₂), …, у(х_i), … каби белгилаймиз. Xар бир оралиқдаги оординатаси узунлиги у(х_i) га тенг тўғри тўртбурчакнинг юзаларини топамиз.