Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тдпу ҳузуридаги педагог кадрларни қайта

II. Муаммоли таълим технологиялари. Ўз моҳиятига кўра 
муаммоли таълим муайян технологияларга асосланади. Улар: 
- муаммони турли нуқтаи назардан ўрганиш ва таҳлил қилиш; 
- мавжуд далилларни солиштириш ва умумлаштириш; 
- қўшимча далилларни аниқлаш ва уларни ўзаро қиѐслаш; 
- муаммо билан боғлиқ хулосаларни чиқариш; 
- талабаларнинг мустақил равишда муаммони қўйишлари 
- талабаларда 
мустақил 
фикрлаш 
қобилиятларини 
шакллантиради; 
- талабалар муамонинг сабаб, оқибат ва ечимларини
топишни ўрганади; 
- талабаларнинг билим ва қобилиятларини баҳолаш учун яхши 
имконият яратилади; 
- талабалар фикрлар ва натижаларни таҳлил қилишни ўрганади
- таълим олувчиларда юқори мотивация талаб этилади; 
- қўйилган муаммо таълим олувчиларнинг билим 
даражасига мос келиши керак; 
- кўп вақт талаб этилади.
Муаммоли маъруза – ўқитувчи томонидан талабани муаммоли 
вазият, муаммоли масалани ҳал этишга йўналтириш орқали унда
билиш фаолиятини оширишга йўналтирилган маъруза
112

---

Муаммоли таълим технологиялари талаба фаолиятини 
фаоллаштириш ва жадаллаштиришга асосланган. Ушбу 
технологияларнинг асосий ғояси – шахсни фикрлашга, муаммо 
моҳиятини тушуниш, муамоли вазиятни ҳал қилишга ундаш, унда 
муаммони ҳис қила (кўра) олиш, ечимни топиш йўлида тадқиқот 
олиб бориш ва муаммони ҳал қилиш қобилиятига эга бўлишини 
таъминлаш саналади.
Ушбу таълим технологияси жуда қадимдан шаклланган. М: 
қадимги Грецияда Суқрот томонидан қўлланилган усул, қадимги 
Ҳиндистон ва Хитой, шунингдек, Мовароуннаҳрда қўлланилган баҳс-
мунозалар. Замонавий таълимда қўлланилаѐтган муаммоли таълим 
технологиялари 1894 йилда америкалик психолог ва педагог 
Ж.Дьюи томонидан (Чикаго тажриба мактабида) асосланган.
Бу турдаги таълим технологияларининг қуйидаги шакллари 
мавжуд:
Муаммоли таълим жараѐнини ташкил этишда ўқитувчи 
томонидан қўлланиладиган методлар ҳам муҳим аҳамият касб