Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тдпу ҳузуридаги педагог кадрларни қайта

р 
Фаолият 
тузилмаси
Субъектив 
тузилма 
Даврийлик 
тузилмаси 
Бошқарув 
тузилмаси 
Даражали
тузилма 
Ғоявий
тузилма 
Мотив – мақсад – вазифа – мазмун – шакл – 
методлар – методика компонентлари йиғиндиси 
Инновацион жараѐнда иштирок этувчи субъектлар 
Инновацион фаолият субъектларининг халқаро, 
минтақавий, туман, шаҳар ва б. даражалари 
Янгиликнинг пайдо бўлиши – жадал ривожла-
ниши – камолот чўққиси – ўзлаштириш – диф-
фузия (сингиб кетиши, тарқалиши) – янги ғоялар 
билан бойитилиши – қолоқлик – инқироз – 
иррадиация (алданиш) – замонавийлаштириш 
Ўқув жараѐни, маънавий-маърифий ишлар,
бошқарув ва ҳ.к.да янгиликнинг пайдо бўлиши,
ишлаб чиқилиши ва ўзлаштирилиши 
Бошқарув жараѐни (режалаштириш – ташкил 
этиш – раҳбарлик қилиш – назорат) элементларининг 
ўзаро алоқаси 
Диагностик, прогностик, ташкилий, амалий, 
умумлаштирувчи ва тадбиқ этувчи инновациялар
Ташкилий
тузилма 
19

---

 
4-расм. Инновацион жараѐн тузилмалари 
Инновация жараѐни таркибий тузилмалардан иборат бўлиш 
билан бирга муайян қонуниятларга ҳам бўйсунади. Мазкур жараѐн 
учун қуйидаги тўртта қонуният характерли саналади (5-расм). 
5-расм. Педагогик инновацион жараѐн қонуниятлари 
Кескин беқарорлик қонуниятига кўра педагогик жараѐн ва 
ҳодисалар тўғрисидаги яхлит тасаввурлар ўзгаради, шаклланган 
педагогик янгилик баҳоланади ва бу янгиликнинг аҳамияти, 
қиймати эътироф этилади. 
Амалга ошиш қонунияти янгиликнинг ҳаѐтийлигини 
ифодалайди, унга кўра янги педагогик инновациялар стихияли ѐки 
онгли равишда ўта тезкор ѐки тезкор равиша амалиѐтга тадбиқ 
этилаи. 
Қолиплаштириш (стереотиплаштириш) қонунияти аксарият 
педагогларда янгича тафаккурнинг қарор топганлигини ва 
уларнинг инновацияларни амалиѐтга тадбиқ этиш йўлида фаоллик 
кўрсатишларини тавсифлайди. Бу жараѐнда дастлаб инновацион 
характер касб этган ғоялар янада илғор янгиликларни амалга 
оширишш йўлида тўсиқ бўла бошлайди.
Педагогик инновацияларнинг даврий такрорланиши ва 
қайтарилиши қонунияти янгиликларнинг янги, янада қулай 
шароитларда қайта тикланишини ифодалайди. 
Одатда педагогик инновацияларнинг амалиѐтга тадбиқ этилиши 
икки хил кечади: