Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги т ермиз давлат университети

10 - АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ
ЦИТРУС ЎСИМЛИКЛАРИНИ ТАШҚИ КЎРИНИШИГА ҚАРАБ УЛАРДА ОЗИҚА МОДДАЛАРИ ЕТИШМОВЧИЛИГИНИ АНИҚЛАШ.

Цитрус ўсимликларини ташқи кўринишига қараб уларда қандай озиқ моддалари етишмаётганлигини қуйидаги жадвал орқали билиш мумкин.

10-жадвал

Озиқазлементлари етишмовчилиги кузатиладиганжой	Белгнлари	Етншмайдиган озиқа элементлари тури	Илова
Энг аввало қари япроқларда	Япроқларида сариқ- яшил холли доғлар пайдо бўлиб, хлороз касаллиги бошланади ва япрокларга текис тарқалиб, унинг саргайишига олиб келади. Ёш япроклар оч яшил рангда бўлиб, ёш новдалар қийшаяди.	Азот	Азот ва фосфорнинг етишмовчилиги ўсимликнинг умумий холатига ёмон таъсир қилиб,унинг ривожланишшд ҳалақит беради.
Энг аввало қари япроқларда	Япроклар яшил рангини сақлайди аммо ялтираши йўколиб, хира тортади, баъзан сарик рангта киради. Ёш япроқлар майдалашади. Гуллаши сийраклашиб ҳосил камаяди. Мева пўсти қалинлашиб, хунук шаклга киради ва таъми жуда нордонлашади.	Фосфор	Япроқлар шохда тик | туришга қаракат қилади.
Энг аввало қари япроқларда	Япроқларнинг тепа қисми, четлари пастга	Калий	Одатда, белгилари магний, рух ва калий
	қараб букланади. Кейин эса ёрқин рангга киради. Ўсимлик ўсишдан тўхтайди. Баъзи бир катта новдалари қуриб қолади ва дарахт борган сари кичраяди. Гуллаш даврида япроқларнинг тўкилиши кузатилади. Меваси майда, юпқа пўстли бўлади.		танқислигига ўхшаб кетади. Аммо буда япроқларнинг барча кисми эмас, бапки маълум бўлаги рангсизлашади (хлороз). Баъзан эса япроқнинг айрим тўқималари нобуд бўлади.
	Хлороз бошланишида япроқнинг ўрта қисмида параллел ривожланади. Кейинчалик хамма тарафга тарқалади. Баъзан япроқ негизи ва учи яшилрангда қолади.	Магний
	Япроқлар одатдагидан майда, ўрта кисмида тўқ яшил чизиқ тортилган, унинг оралиғида оч яшил ёки оч сарик тўқималар бор. Меваси майда, пўсти қалинлашган.	Рух
Ёш япроклар ва янги новдаларда	Ёш новдалар холсизланади, кўпинча нобуд бўлади. Ўсимлик ўсишдан тўхтайди. Оч яшил, сарик ва рангсиз япроқларда тўрсимон йўллар пайдо бўлиб, уларнинг орасидан марказий чизик аник кўриниб туради.	Темир	Темир, олгингугурт, марганец моддаларининг танқислиги хлороз касаллиги бошланишига ўхшаб кетади. Аммо бунда ёш япроклар ўз рангини йўқотмайди.
	Япрок ранги темир ва рух моддаларининг танқислигига нисбатан қам янада хиралашган. Япрокларнинг нобуд бўлган тўқималари кўпайиб кетади.
	Япроқдаги чизиқлар кейинчапик баргнинг бошка қисмлари оч яшил ёки оч сариқ рангга киради. Бунда некроз кузатилмади.
Ёш япроқлар ва янги новдаларда	Авваламбор яроқлар рангсизланади ва марказий чизиқ томон буралади, кейинчалик унинг тепа қисми ва четлари нобуд бўла бошлайди. Натижада япроқ тўқималари йиргилиб, муддатидан олдин тўкилади.	Кальций	Кальций етишмовчилиги ёш япроқларнинг табиий яшил рангини йўқотишда кузатилади.
Ёш япроқлар ва янги новдаларда	Ёш япроклар буралади. Маълум вақтгача яшил рангини йўқотмаслиги мумкин. Тепадаги япроқчаларнинг рангсизлиги кузатилади. Бошқа ёш япроқларда сувли доғлар, мевасида эса, тўқ қўнғир доғлар пайдо бўлади.	Бор	Бу модданинг етишмаслиги тепа куртакларининг нобуд , бўлиши ва ёш япроқларнинг табиий ' яшил рангининг йўқотишига олиб келади.
Ёш япроқлар ва янги новдаларда	Ҳар кандай қаво ҳароратида ўсимликнинг юкори кисмидаги япрокларнинг сўлиши кузатилади. Япроклар одатдагидан кенг ва тўқ яшил рангда, баъзан оч яшил япрокда ингичка тўрсимон чизиқлар пайдо бўлади. Учларидаги ёш новдалар букилиб, 8 шаклига киради. Мева пўсти ва юмшоқ этида сақичсимон оқма пайдо бўлади. (камедь).	Мис	Ёш новдаларнинг нобуд бўлиши кузатилади.