Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги т ермиз давлат университети

7 - АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ
ЦИТРУС ЎСИМЛИКЛАРИНИ ХАНДАКЛАРДА ЕТИШТИРИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ.
Ҳандакларда цитрус ўсимликларини етиштириш энг содда ва арзон усул ҳисобланади. У капитал қурилиш ва иситишга сарфланадиган ҳаражатларни талаб этмайди. Ҳандакларда цитрус ўсимликларини етиштириш тупрокдан ажраладиган иссиқликдан фойдаланиш ва қишги совуқ даврида ўсимликларни соялатиб беркитиб қўйиш орқали ноқулай даврдан ўтиб олишга асосланган.
Ҳандакларни барпо этиш учун экилиши режалаштирилаётган цитрус ўсимликлари талабига жавоб берувчи жой- тупроқ танланади. Ҳандаклар учун тепалик текис ерлар жанубий, жанубий-ғарбий кияликлар энг яхши жой ҳисобланади. Танланган жой кучли ва совуқ шамоллардан табиий ҳимояланган бўлиши керак. Аксинча ҳолатларда иҳота дарахтзорлари ташкил этилади. Ҳандакнинг тупроғи алоҳида аҳамиятга эга. Ҳандаклар цитруслар учун тупроғи органик моддаларга бой, физикавий ҳолати яхши, РН кучсиз кислотали, ишқорланмаган, шағалсиз, сизот сувлари чуқур жойлашган ерларда бўлиши тавсиф этилади. Амалий тажрибалар шуни кўрсатадики, пайвандтаг ва пайванд уст навларини тўғри танлаб ҳандакда муваффаққиятли ўстириш мумкин.
Республикамизда лимоннинг “Мейр” нави ва апельсин уруғ кўчатлари энг яхши пайвандтаг ҳисобланади. Шунингдек ўз илдизига эга қаламчадан кўпайтирилган кўчатлар ҳам яхши натижа беради.Цитрус ўсимликларини ҳандакда етиштириш учун, аввало қазиладиган ҳандакпар режалаштирилади. Бунда экиладиган цитрус ўсимликларининг туп сони қаторлари, экиш схемалари, муддатлари эътиборга олинади. Сўнгра суғориш ва оқова тармоқлари, хўжалик қурилишлари учун жойлар белгиланиб чиқилади. Ҳандакларни имкон қадар рационал ёритиш мақсадида уларни бир бирига параллел равишда шаркдан ғарбга қараган йўналишда тайёрланади. Ҳандаклар жойнинг иқлим шароитига қараб 1-1,5 м чуқурликда тайёрланади. Параллел жойлаштирилган ҳандаклар ораси 4-5 м бўлиши керак, ҳандаклар узунлиги 30- 80 м оралиғида бўлгани маъқул. Ҳандак деворлари ағнаб кетмаслиги учун унинг туби яъни таги юқори кенглигига қараганда 30 см га кам бўлиши