Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти “бухгалтерия хисоби ва аудит” кафедраси

Аудиторнинг мустақиллиги – текширилаётган иқтисодий субъект бўйича аудиторда фикрнинг шаклланишида унда молиявий, мулкий, қариндошлик ёки бошқа манфаатнинг йўқлиги ҳамда аудиторлик ташкилотнинг раҳбарлари, мулкдорлари бўлган ёки учинчи шахслари билан боғлиқликнинг мавжуд бўлмаслигини ўзида мужассамлаштирган аудитнинг бир тамойилидир.

Бухгалтерия ҳисоботига таъсир қиладиган далиллар ва ҳодисаларнинг аниқланиши – иқтисодий субъект томонидан аудиторга бошида тақдим этилган бухгалтерия ҳисоби ва ҳисоботи ҳужжатларида акс эттирилган, лекин бухгалтерия ҳисоботи кўрсаткичларига сезиларли даражада таъсир кўрсатадиган операциялар, ҳаракатлар, ўзгаришлар мавжудлиги далиллари ва ҳодисаларининг ҳужжатли қайдларининг мавжудлигининг аниқланиши.

Бухгалтерия ҳисоби ва аудитда маълумотларни компютерда қайта ишлаш – иқтисодий субъект ҳисоб маълумотларини қайта ишлаб, бухгалтерия ҳисоботини тузишда ЭҲМдан фойдаланиш.

Аудиторнинг (базавий) асосли маълумоти – Олий ва ўрта махсус ўқув юртларида номзодларга аудиторлик аттестатини олишга даъвогарлик қилиш имкониятини берадиган мутахассисликлар бўйича ўқиш жараёнида олинган назарий билим ва амалий малакалар мажмуидир.

Аудиторнинг Олий ўқув юртидан кейинги профессионал маълумоти – бундай маълумотни бериш ҳуқуқига эга бўлган ташкилотларда ўқиш натижасида олинган назарий билим ва амалий малакалар мажмуидир. Бунга аттестация ва лицензия берувчи аудиторлик коммссиялари томонидан рўйхати тасдиқланган аудиторларни ўқитиш ва қайта тайёрлаш бўйича ўқув марказлари мисол бўла олади.

Аудиторнинг холислиги – аудиторнинг хохлаган профессионал саволларга ва мулоҳазаларга, якунлар ва хулосаларнинг шаклланишига холисона, одил ва мустақил, бирор бир шахснинг тазйиқига асосланмаган ҳолда ёндашиш шартлигини ўзида мужассамлаштирган аудитнинг бир тамойилидир.

Аудиторлик текширувининг ҳажми – тўлақонли аудиторлик текширувини ўтказиш ва аудиторнинг асосли хулосасини тайёрлаш учун зарур бўлган аудиторлик текширувлари миқдори ва уларни ўтказиш кўлами аудиторлик текширувини ўтказиш учун сарфланадиган вақт, унда иштирок этадиган мутахассислар таркиби ва сонининг аудитор (аудиторлик фирмаси) томонидан баҳоланишдир. Аудиторлик текшируви ҳажми, хўжалик субъекти фаолияти тўғрисида маълумотларнинг олинишини ҳисобга олган ҳолда, ҳамда кутилаётган ишлар ва хўжалик субъекти билан тузилган шартномада белгиланган аудитда кўрсатиладиган хизматлар ҳажмини прогноз қилиш орқали аудитор аудиторлик фирмаси) томонидан мустақил аниқланади.