Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти “бухгалтерия хисоби ва аудит” кафедраси

Ташқи аудит – ташқи аудитор билан ички аудитор фаолиятлари ҳамда ташқи аудит ва ички аудитларни ажратиш учун қўлланиладиган термин.

Ички аудит – иқтисодий субъектда ташкил этилган мулкдори манфаатларини кўзлаб, унинг ташкил этилган ва унинг ички ҳужжатлари билан тасдиқланган бухгалтерия ҳисоботини олиб боришни назорат қилиш системаси.

Ички аудитор – иқтисодий субъект томонидан ташкил этилган ички бўлимининг ходими.

Дастлабки аудит – илк бор аудит ўтказилаётган иқтисодий субъектнинг ёки олдинги аудиторга назорат бошқа аудиторлик ташкилоти томонидан ўтказилган иқтисодий субъектнинг бухгалтерия ҳисоб-китоб аудити.

Аудитор инсофлилиги – аудит тамойилларидан бири бўлиб, аудитор профессионал хизматларини лозим даражада эътиборлик билан, оператив (тезкорлик) билан ва ўз қобилиятларини имкон қадар қўллаш мажбуриятларини ўз ичига олади. Инсофлилик тамойили деганда аудиторнинг ўз ишига виждонан ва маъсулиятли муносабатда бўлиш тушунилади, лекин бу аудиторлик фаолиятини бехатолик деб тушунмаслиги лозим.

Аудиторлик исботлаш – текшириш пайтида хўжалик юритувчи субъектдан ёки учинчи шахслардан олинган маълумот ёки унинг тахлили натижаси бўлиб, бухгалтерия ҳисоботнинг ҳақиқийлиги ҳақида аудиторнинг хулоса қилишга ва ўз фикрини айтишга кўмаклашади. Аудиторлик исботлаш ҳужжатлардан олинган маълумотларни бухгалтерия ҳисоботи ҳужжатларини, эксперт хулосаларини ва бошқа манбалардан олинган маълумотларни ўз ичига олади.

Аудит қилинган бухгалтерия ҳисоботини акс эттирувчи ҳужжат – қонунда ёки қонун норматив ҳужжатларда назарда тутилган ёхуд фойдаланувчиларга тақдим этиш мақсадида хўжалик юритувчи субъект ташаббуси билан тайёрланган ҳар қандай ҳужжат (электрон шаклдаги ҳужжатлардан ташқари) бўлиб, унинг таркибига хўжалик юритувчи субъектнинг аудит текширувидан ўтказилган бухгалтерия ҳисоботи ҳам киради.

Бухгалтерия ҳисоби ҳужжатлари - хўжалик юритувчи субъект томонидан бухгалтерия ҳисобини ўтказиш жараёнида маълум талабларига риоя қилинган ҳолда тузиладиган маълумотларнинг моддий кўринишидаги йиғиндиси бўлиб, ўз таркибига қуйидагиларни олади:

а) дастлабки ҳисоб ҳужжатлари;
б) эркин ҳисоб ҳужжатлари;
в) бухгалтерия ҳисоби регистри (рўйхати);
г) ички бухгалтерия оботи маълумотлари.

57.