Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти “молия” кафедраси

Давлат кредити бу шундай пул муносабатлар тартибики, унда давлат қарздор бўлиб, қарз берувчи бўлиб эса юридик ёки жисмоний шахслар майдонга чиқадилар.
Харажатларни даромадлар билан тенглаштиришда давлат кредити дастак бўлиб хизмат қилади.
Ҳозирги замон ривожланган давлатларда давлат кредити ўзининг энг юқори даражасига кўтарилди, чунки ҳозир давлатларнинг харажатлари ўсиб бормоқда, уни қоплаш учун давлат доим солиқ билан биргаликда давлат кредитига мурожаат қилади. Айниқса давлат кредити каби даромадлар ҳисобига бюджет камомадини қоплаш жараёнида кўпроқ қўлланилади.
Давлат заёмларнинг ижтимоий-иқтисодий моҳияти худди солиқлар каби давлатнинг муҳим молиялаштириш манбаи ҳисобланади ва давлат хазина мажбуриятларини ифодалайди. Давлат кредити орқали олинган маблағларни фақат ўзи эмас, балки уларни фоизлари билан қайтариб берилиши керак, яъни заёмлар, давлат қимматли қоғозлари сифатида майдонга чиқади. Лекин ривожланган мамлакатларда кредитни қайтариш учун уларнинг фақатгина битта манбаи – у ҳам бўлса солиқдан келадиган даромадлари мавжуддир. Шунинг учун заёмлар қанчалик кўп чиқарилса, уларни қайтариш учун шунча кўп солиқ талаб этилади.
Корхоналар молияси. Бозор иқтисодиёти шароитида хўжалик юритувчи субъектларнинг фаолиятини молиялаштириш аҳамиятлидир. Хўжалик юритувчи субъектлар молиясига қўйидагиларни киритиш мумкин:
- давлат корхоналари молияси;
- жамоа корхоналар молияси;
- акциядорлик жамиятлари молияси;
- қўшма корхоналар молияси;
- жамоат ташкилотлари молияси ва бошқалар.
Хар хил мулкчиликка асосланган корхоналарнинг молияси унинг қай даражада тўловга қодирлиги, даромадлари ва харажатларини акс эттириб, келажакдаги фаолиятини белгилайди.
Суғурта молияси.Суғуртанинг моҳияти шундан иборатки, тасодифий ахлотларнинг олдини олишни кўзда тутади. Суғуртани ҳам ўз навбатида қўйидаги катта гуруҳларга ажратиш мумкин:
- ижтимоий суғурта;
- шахсий суғурта;
- мулкни суғурталаш;
- масъулиятни суғурталаш;
- тадбиркорлик рискини суғурталаш.