|
Dr. B: Mr. Clark, how are you?
Mr. C: Oh, I’m good, thanks.
Dr. B: Ok, let’s talk about what your lab tests and CT scan showed.
(Шифокор муносабати беморни ташвишга солаётган жараёнга эмас, балки текширув натижаларига қаратилган)
Mr. C: I’m ready, I guess.
Dr. B: On your labs, the LDH has gone up a little bit more.
(Мазкур нутқ ифодасида шифокор беморнинг ҳолатига эътибор қаратмасдан текширув натижаларидан олинган натижаларни етказишга ҳаракат қилмоқда. Бунда лимпхома (шиш) қайта ривожлана бошлаганлиги борасидаги маълумотни тўғридан тўғри етказилган. Эҳтимол, шифокор касалликнинг қайта ривожланганлиги борасидаги маълумотни маълум шубҳа остига олиб, “I guess” каби парантезияга оид бирликлардан фойдаланиши беморнинг эмоционал ҳолатига маълум маънода ижобий таъсир этиши мумкин эди)
Mr. C: Hmm, ok. The patient does not seem to understand that the doctor is giving bad news.
Dr. B: On the CT scan, there are some enlarged lymph nodes in the chest. And in the abdomen. It’s a surprise –
(мазкур нутқий актда шифокорнинг тиббий атаманинг қўллаши “саратон” сўзини бевосита қўлламаганлигини маълум маънода ижобий баҳолаш мумкин. Чунки, беморнинг нотаниш тил бирлигини англаб етиши вақт талаб этади ва эмоционал ҳолатини салбий томонга кескин ўзгаришига олиб келмайди)
Mr. C: Yeah? Again the patient does not seem to “get” that the news is serious.
Dr. B: – Сertainly not what we were expecting.
I know you’ve been feeling so well.
Mr. C: Could we back up a little?
Dr. B. Sure.
Mr. C: So, you say the lymph nodes are back? Does that mean the cancer is back? (Бемор аниқлик киритишга ҳаракат қилмоқда).
Dr. B: Yes.
Mr. C: So, everything I went through, it’s going to start all over again. Is that what you mean? I’m back at square one, basically?
Мазкур диалогда бемор вазиятни англаб етди ҳамда янгиликка эмоционал муносабат билдирган. Келтирилган изоҳ беморнинг саратонга қарши олдинги даволаниш курсларининг самарасиз кетганлиги борасидаги хулоса унинг стресс ҳолатини намойиш этган. Мулоқотнинг давомида эмоционал жараён ва шифокорнинг муносабати акс этган.
Dr. B: In some respects, yes; in some respects, no. I would like to talk a little more about this, is that ok?
(шифокор мазкур ҳолатда “эмоционал” вазиятни жиловлашга ҳаракат қилган ҳамда “рационал” муносабат билдирган)
Mr. C: I don’t know what to think right now. I just went through so much to get back to normal. And I’ve tried to be so much healthier, to take care of myself so much more. To know that it’s back is hard for me to understand. I mean, is there any doubt?
(бемор ҳали ҳам маълумотга эмоционал жиҳатдан эътибор қаратмоқда)
Dr. B: Well, I feel pretty confident that this is what it is. It’s the return of the lymphoma. I know you had a tough time before, but I want you to know that this is still treatable.
(Ушбу мулоқот жараёни давомида шифокор беморнинг эмоционал ҳолатига эътибор қаратмасдан когнитив далиллар келтириш орқали беморни тинчлантиришга ҳаракат қилмоқда)
Mr. C: And go where? Back to where I am now?
(Бемор эмоционал вазиятдан чиқиб кета олмаганлиги кўзга ташланади)
Баъзида беморлар даволанишга шубҳа билан қарайди. Бу ҳол нафақат мулоқот кечимига, балки даволаш жараёнига ҳам салбий таъсир кўрсатади. Улар онгида безовталик, ташвиш, тузалиш билан боғлиқ хавотир, ишончсизлик пайдо бўлиши мумкин. Бундай беморларни даволашда сабр-тоқат ва хушмуомалалик зарур. Улар билан мулоқот стартегиясини ўзгартириш, бемор фикрларини чалғитишга йўналтирилган нутқ актларидан фойдаланиш талаб қилинади. Шунингдек, баъзи ҳолларда, оғир шароитда бўлмаган, тартибсизликни кўрсатадиган, даволаниш режимини бузадиган беморлар ҳам учрайди. Бу касалхоналарда ётиб даволанадиган беморлар билан содир бўлади. Касалхоналарда тўшак режимида даволанаётган беморлар билан мулоқот кечими муҳим аҳамиятга эга. Бунда шифокор томонидан қўлланиладиган маълумотлар бемор ва унинг хулқ-атворига, балки бошқа беморларга ҳам зарарли таъсир этиши мумкин. Шунинг учун ҳам беморнинг барча хатти-ҳаракатлари назорат остида бўлиши талаб қилинади. Мулоқот жараёнида иштирокчиларнинг айнан шу назорат остида олиб борилиши даволашнинг «қай даражада жорийланишига объектив ва субъектив равишда ўз таъсирини кўрсатувчи омил бўлиб хизмат қилади» (Мўминов, Расулов, 2007: 71).
Касалхоналарда иш шароити нафақат шифокорлар, балки ҳамширалар фаолиятига ҳам боғлиқ. Ҳамшира шифохонада нормал иш муҳитини яратишга ёрдам бериш учун тажрибали, дўстона бўлиши керак. Агар у хафа бўлса ёки безовта бўлса, беморлар буни сезмасликлари керак. Ҳеч нарса унинг ишига, унинг ҳамкасблари ва беморлар билан гаплашувида акс этмаслиги муҳим. Мулоқот жараёнида ҳаддан ташқари расмиятчилик ҳам исталмаган маълумотлар, ўринсиз ҳазиллар ҳам мулоқот кечими, ҳамшира ва бемор, ҳамкасабаларининг муносабатларига, кейинги мулоқот жараёнига салбий таъсир қилиши мумкин. Шунингдек, беморнинг олдида қоронғи ва қўрқинчли атамалар ишлатилмаслиги керак: "аритмия", "қўзғалиш", "гематома", шунингдек "қонли", "йирингли", "тажовузкор" ва ҳоказолар. Баъзида, норкоз уйқусида бўлган ва ҳатто юзаки комада бўлган беморларнинг маълумотни эшитиши ва қабул қилиши мумкинлиги эсга олиниши керак. Беморни руҳий жароҳатдан тўлиқ ҳимоя қилиш керак, бу унинг аҳволини ёмонлаштириши мумкин ва айрим ҳолларда даволанишдан бош тортишга ёки руҳиятига салбий таъсир этишга олиб келади.
Ҳамкасблар ўртасидаги мулоқот қуйидагиларни назарда тутади: мулоқот соҳага оид бўлиши ва ҳамкасби томонидан билдирилган фикр ва мулоҳазага ўз муносабатини акс эттириш, фикр ва мулоҳазани намойиш қилиш, мулоқот жараёнида бемор манфаатларини эътибордан четда қолдирмаслик, ҳамкасб сифатида кўмаклашиши (ўз фикр ва мулоҳазаларини билдириш), мулоқот жараёнида ўз концептуал позициясини намойиш этиш, мулоқот маданиятида фойдаланиш мулоқотнинг кейинги ривожини таъминлашга хизмат қилади. Масалан:
Do'stlaringiz bilan baham: |
