Ўзбекистoн республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

вақти 
Фаолият мазмуни 
Ўқитувчи 
Талабалар 
1.Ташкилий 
дақиқа

(5 дақиқа) 
Мавзу номини , мақсади ва вазифаларини, 
маъруза 
машғулотидан 
кутиладиган 
натижаларни, мавзу бобларини эълон қилиб, 
уларнинг ҳар бирида қандай методик 
вазифалар ҳал этилишини тушунтиради . 
Тинглайдилар ва 
ёзиб оладидар. 
2 - Асосий
босқич 
(70 дақиқа) 
2.1. Мавзуни ҳар бир қисмини тушунтиради. 
1. Ёзишга ва ёзма нутқа ўргатиш нутқ 
фаолиятининг тури сифатида. 
2.Ёзиш техникасига ўргатиш. 
3.Ёзишга ўргатувчи машқлар. 
4.Фикрни ёзма баён қилишга ўргатувчи 
машқлар. 
5.Фикрни ёзма баён қилишга ўргатувчи 
дарснинг технологик харитаси. 
2.2 
Ҳар бир боб якунида блиц саволлар 
уюштирилади . 
3.3.Ўқувчилар берган саволларга жавоб 
беради. 
2.1Тинглайдилар 
ва ёзиб оладилар. 
2.2Жавоб 
берадилар. 
2.3.Савол 
берадилар. 
3.Якуний 
босқич 
(5 дақиқи
) 
3.1. Мавзу бўйича эришилган натижаларни 
баён қилади. 
3.2. Мавзу бўйича мустақил ишлаш учун 
савол ва топшириклар беради, уларни 
бажариш йўлларини кўрсатади. 
Тинглайдилар. 
Вазифани ёзиб 
олади. 
Мавзу бўйича маъруза машғулотининг матни: 
1.Ёзишга ва ёзма нутқа ўргатиш нутқ фаолиятининг тури 
сифатида.
Ёзишга ўргатиш чет тили алфавитидаги товушларнинг график 
тимсолларини ўзлаштиришни, ҳарфларни товушларга, сўзларга, гапларга 
айлантириб, уларни имло жиҳатдан тўғри ёзишни ва улар ёрдамида фикрни 
ёзма баён қилишни кўзда тутади
.
Шундай қилиб, ёзишга ўргатишда товуш, 

---

83 
ҳарф, буғин сингари фонетик бирликларни, сўз, сўз бирикмаси, гап, абзац, 
матн сингари лексик бирликларни ўзлаштириш, ўқиш ва ёзиш, ёзма ахборот 
тайёрлашга оид кўникма ва малакаларни шакллантириш тушунилади.
Методикада ёзишга ва фикрни ёзма баён қилишга ўргатиш алоҳида 
босқичлар сифатида ўргатилади. Ёзишга ўргатиш мураккаб психофизиологик 
жараён бўлиб, унда нутқ анализаторларининг барчаси иштирок этади ва 
ҳарфлардан сўз, сўзлардан сўз бирикмалари ва гаплар ясаб ёзишга, ўқишга, 
тушунишга ва ўрганилган материални мустаҳкамлашда асосий восита 
вазифасини бажаради. Гапириш механизмлари ёзувда ҳам иштирок этади. 
Ёзувда маъно, товуш тимсоллари график тимсоллар (ҳарфлар) билан ўзаро 
боғланади, яъни гапиришда амал қилинадиган маъно ва товуш тимсолига 
ҳарфий тимсол ҳам қўшилади. График тимсол ўқиш ва ёзишда ўзлаштирила 
бориб, ёзма нутқ анализаторлари назоратига ўтади. 
Ёзишга ва ёзма нутққа ўргатиш нутқ фаолиятининг гапиришга, тинглаб 
тушунишга, ўқиб тушунишга ўргатиш турлари билан ана шу жиҳатлари 
билан боғлиқдир. Шу сабабли нутқ фаолиятига ўргатишда дастлаб 
гапиришга, тинглаб тушунишга, ўқишга ва ниҳоят ёзма нутққа ўргатилади. 
Бошланғич синфларда гапириш жараёнида ишлатиладиган товушларнинг 
график тимсоллари, яъни имлога ўргатилса, ўрта ва юқори босқичларда 
фикрни ёзма баён қилишга ўргатиш устивор бўлади. 
2.