Ўзбекистoн республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

3.Ёзишга ўргатувчи машқлар. Ҳ
ар қандай товуш ва унинг ёзилишини 
ўргатиш унинг график тимсолини (ҳарфни) кўрсатиш, уни талаффуз қилиш 
ва ёзиш машқлари орқали ўргатилади.
 
Ёзишга ўргатувчи машқлар методик 
адабиётларда қуйидагича тасниф қилинади:
1.Товуш- ҳарф таҳлили машқлари;
2.Кўчириш машқлари;
3. Эшитиб ёзиш (имло диктантлар) машқлари;
4.Эркин ва ижодий ёзма ишлар (фикрни ёзма ифодалаш);
5.Чинаккам ёзув машқлари (хат, мақола, воқеа-ҳодисаларни тасвирлаш);
6.Ёзишга 
ўргатувчи 
ўйин 
машқлари 
(кроссворд, 
чайнворд, 
топишмоқлар);
7.Ҳикоя (матн) режасини ёзиш;
8. Ўқилган матнга аннотация ёзиш машқлари. 
Бундай машқлар ёзишга (имлога) ўргатувчи ва ёзма нутққа ўргатувчи 
(фикрни ёзма баён қилишга) ўргатувчи машқлар сифатида талқин қилинади. 
4.Ёзишга (имлога) ўргатувчи машқлар
: 
1 Муайян товушни ифодаловчи ҳарфларни ёзиш;
2. Матндан муайян товуш-ҳарф муносабатларини ифодаловчи сўзларни 
топиб кўчириш;
3. Матнни кўчириб, ундаги товуш-ҳарф миқдори мос келмайдиган 
сўзларни топиб, тагига чизиш;
4. Матндан ўқилмайдиган ҳарфлар мавжуд сўзларни топиб ёзиш, ёки 
тагига чизиш;
5. Матндан ҳарф бирикмали сўзларни топиб кўчириш;
6. Матндан бир товуш бир неча ҳарф бирикмалари билан ифодаланган 
сўзларни топиб кўчириб ёзиш;
7. Муайян товушни ўз ичига олган сўзларни гуруҳларга ажратиб ёзиш;
8.Эшитилган сўзлардан қирқма алфавитдан фойдаланиб сўзлар ясаш;
9. Диктант ёзиш (эшитиб, кўриб-эшитиб ёзиладиган бир соатлик, 5 
дақиқалик диктантлар);
10. Ёд олинган материални мустақил ёзиш. 
11.Беш минутлик диктантлар ва ўзаро текширув машқлари; 

---

85 
12. Нуқталар ўрнига керакли ҳарф ва ҳарф бирикмалари қўйиб кўчириш 
машқлари;
13. Сўз тартибини ўзгартириб саволга жавоб ёзиш машқлари;
14. Матннинг шахс ва замонларини ўзгартириб кўчириб ёзиш машқлари;
15. Кўрсатилган сўзларни синонимлари, антонимларини қўйиб кўчириб 
ёзиш машқлари;
16.Нуқталар ўрнига керакли сўзларни қўйиб, кўчириб ёзиш машқлари
;

17.Берилган сўзлардан гап ясаш машқлари;

18.Содда гапларни қўшма гапларга айлантириб ёзиш машқлари .
Ёзишга ўргатишда уйга бериладиган ёзма машқлар муҳим ахамиятга 
эга. Улар ўрганилган материални хотирлашга, мустаҳкамлашга ёрдам беради.