Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази

5.5.2. Иссиқлик қаршиликли анемометрлар 
Қаршиликли анемометрларнинг типик схемаси 5.7-расмда кўрсатилган. 
Ҳаво оқими тезлигининг датчиклари, электр токи билан қизитиладиган, 
узунлиги ҳар хил бўлган иккита платинали толалар тизимидан иборат. 

---

86 
Платинали толаларнинг 
1
R
ва 
2
R
қаршиликлари, ҳамда батарея ва 
галванометрларнинг 
3
R
ва 
4
R
ўзгармас қаршиликлари қаршилик кўпригини 
ҳосил қилади.
5.7-расм. Қаршиликли анемометрнинг схемаси 
Ҳаво оқими тезлигини ўлчаш принципи қуйидагидан иборат. 
1
R
ва 
2
R
толалардан электр токи ўтказилади. 
1
R
ва 
2
R
бир хил бўлмаганлиги учун улар 
ҳар хил ҳароратларгача қизийди. Шамол тезлигининг ўзгариши орқали юзага 
келган иссиқлик йўқотилиши, толаларнинг қизишига боғлиқ. Толалар 
қизишининг фарқи улардан ҳар хил ток ўтиши билан изоҳланади. Қаршилик 
анемометрининг сезгирлиги тенгламаси қуйидаги кўринишга эга: 
1
2
2
2
2
1
1
1
2
1










m
V
dV
)
I
R
I
R
(
c
R
R
d
, 
(5.40) 
бу ерда 
1
I
ва 
2
I
- толалардан ўтаѐтган ток кучи, 
1
c
- асбобнинг конструктив 
хусусиятларига боғлиқ бўлган доимий. 
Қаршиликли анемометрлар ѐрдамида оқим йўналиши ўлчанганда, 
қўшни елкалар сифатида қаршиликли термометрлар схемасига киритилган, 
бир-бирига нисбатан маълум бурчак остида жойлашган, иккита бир хил 
қизитиладиган толалар тизими қўлланилади. Бундай кўприк шамол 
векторининг толалар орасидаги бурчакнинг биссектриссасидан оғишларига 
акс таъсир кўрсатади. 
Иссиқлик қаршиликли анемометрлар, термоэлектр анемометрлардан 
мураккаброқ бўлсада, улар кичик иссиқлик инерцияси ва тезликларнинг кенг 
диапозонида юқори сезгирликка эришишда каттароқ имкониятларга эга. 

---

87