Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази

5.2.2. Айланишлар сонини электромеханик ҳисоблагичли 
ротоанемометрлар 
Ротоанемометрларнинг бу турида роторнинг маълум сондаги 
айланишларидан кейин ишга тушувчи электромеханик контакт жуфтлик 
мавжуд. 
Роторнинг 
айланиши 
камайтирувчи 
редуктор 
ѐрдамида 
электромагнит релега узатилади. Бирлик вақт давомидаги контактлар сони 
парракнинг айланиш тезлигига тўғри пропорционал. Тезликнинг редукция 
коэффициенти 
пропорционаллик 
коэффициенти 
ҳисобланади. 
Айланишларни қайд қилиш контакларнинг ўзиѐзар датчиги ѐрдамида 
бажарилади. Улардан рақамли қайд қилувчи қурилмаларни ишлатиш 
мақсадга мувофиқ. 

---

78 
5.2.3. Оптоэлектрон тахометрли ротоанемометрлар 
Оптик нурланиш манбаси сифатида ѐруғлик диодлари, қаттиқ жисмли 
ўта кичкина лазерлар ва бошқалардан фойдаланилади. Фотодиодлар, 
фототранзисторлар, фоторезисторлар ва бошқалар қабул қилувчи қисм 
вазифасини бажаради. 
Ёруғлик диод ива фотодиод орасидаги оптик сигнал айланиш ўқи 
анемометр роторига маҳкам бириктирилган узгич (обтюратор) ѐрдамида 
узилади. Ҳар сафар обтюратор дискдаги тешик оптик сигналнинг йўлини 
очганда фотодиоднинг ички қаршилиги кескин камаяди. Эргашиш 
давомийлиги ва частотаси, шунингдек импульслар фронтининг эгрилиги 
анемометр роторининг айланиш тезлигига боғлиқ. Ўлчаш схемаси 
шамолнинг ўртача тезлигига пропорционал бўлган обтюратор айланишининг 
ўртача тезлигини қайд қилувчи рақамли частота ўлчагичнинг киришига 
келувчи импульсларга асосланган. Оптоэлектрон ротоанемометрнинг 
схемасига импульсларни ҳисоблаш ва қатъий белгиланган ўртачалаш 
оралиғига эга бўлган интегратор вазифасини бажарувчи микропроцессор ҳам 
қўшилиши 
мумкин. 
Интегратор 
шамол 
тезлигининг 
таркибий 
характеристикаларини аниқлайди ва ахборотни керакли кўринишда чиқариб 
бериш учун тайѐрлайди.