Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус касб-ҳунар таълими маркази

Мавзу 11. Қудуқни эгилиши ва қия-йўналтирилган бурғулаш.
Қудуқни эгилиши сабаблари. Салбий оқибатлари. Роторли бурғулашда ва қудуқ туби двигателлари билан бурғулашда қудуқ эгилишини асосий сабаблари. Геологик, техник ва технологик факторларни қудуқ эгилишига таъсири. Бурғулашга тайёрлашда, қудуқ стволини қайта бурғулашда қудуқ стволи эгилишини огоҳлантириш бўйича профилактик чора – тадбирлар. Бурғулашда қудуқ стволи эгилишига қарши асосий чоралар.
Бурғулаш минорасини пастки қисми компоновкасидан фойдаланиш ва унинг элементлари: долота усти колибраторлари, марказлагичлар, оғирлаштирилган бурғулаш трубалари, стабиллагичлар. Бурғулаш минорасини пастки қисми компоновкасига қўйилган талаблар. Қудуқнинг стволи ўқини фазодаги ҳолатини назорат қилиш.
Қия қудуқларни тўғрилаш технологияси.
Қия – йўналтирилган бурғулашни қўлланиш соҳалари. Қия – йўналтирилган қудуқларни профли типлари. Қия – йўналтирилган қудуқларни профлини қуриш учун маълумотларни аниқлаш усуллари.Профилни ҳисоблаш услуби. Назорат жадваллари. Айланма бурғулашда қудуқни мақсадли қия йўналтириш усули ва солиштириб баҳолаш. Қудуқларни турбинали ва роторли бурғулашда эгилтирувчи мосламалар тузилиши. Асбобни эгилтиргич билан биргаликдаги компоновкаси. Қия – йўналтирилган қудуқларни бурғулаш технологияси. Эгилтиргични қудуқ тубига нисбатан белгилаш. Эгилтиргичлар билан бурғулаш технологияси. Қудуқ стволини эгилтиришда табиий шароитдан фойдаланиш.
Қия бурғулашда қўлланиладиган назорат – ўлчов асбоблари. Турбобурғу ва электробурғу билан қия бурғулашда қудуқ стволини йўналишини телеметрик тизим билан назорат қилиш.
Қия қудуқ стволини азимути ва зенит бурчагини четга оғишига таъсир кўрсатувчи факторлар ва уни огоҳлантириш чоралари. Қия қудуқларни бурғулаш, мустаҳкамлаш ва цементлаш технологияси хусусиятлари. Қия бурғулашда юзага келадиган қийинчиликлар ва ҳалокатлар.
Мавзу 12.Қудуқларни бурғулаш жараёнида маҳсулдор горизонтларни очиш ва синаш.
Махсулдор қатламни очиш усуллари. Махсулдор қатламни очиш самарадорлиги таъминлашга қўйилган асосий талаблар. Махсулдор қатламни очиш учун бурғулаш қоришмасини танлаш ва унга қўйилган талаблар. Бурғулаш қоришмасини тури ва сифатининг махсулдор қатламга таъсири. Бурғулаш қоришмасини таналш. Юқори ва паст босимли қатламларни очиш ва атроф мухитни химоялаш чоралари. Қудуқни синовга тайёрлаш. Синовчи асбоблар ва уларни ишлаш услуби. Синов ишларини ўтказиш технологияси. К И И – 146. Гроз-УФНИИ асбобларни тузилиши.