Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўрта махсус касб-ҳунар таълими маркази

Мавзу 5. Жинсларини бузувчи асбоблар.
Жинсларини бузувчи асбобларни қўлланиши ва тоғ жинсларига таъсир кўрсатиш характери ва конструктив бажарилиши бўйича турлари.
Қудуқ ичини тўлиқ бузиш учун бурғулаш долотаси. Парракли долота. Конструктив бажарилиши ва типлари бўйича парракли долоталар турлари. Ишчи юзаси формаси ва унинг элементлари.
Куракларни тармирлаш, армирлаш учун қаттиқ қотишмалар.
Механик тезликни ошириш учун долотани ишчи юзаси элементларини таъсири. Ювувчи қурилмалар тузилиши. Парракли долоталарни қўлланиш соҳалари. Парракли долоталарни ўлчамлари.
Қудуқ ичини тўлиқ бузиш учун шарошкали долота. Уч шарошкали долота: қобиқли ва секцияли; уларнинг тузилиш хусусиятлари. Шарошкаларни формаси ва қуроллари. Шарошкали долота тишларини қаттиқ қотишмалар билан армирлаш.
Шарошкали долоталарни қуроланиши бўйича синфланиши: М,МС,С ва Ст типли фрезерловчи пўлат билан қуролланган; МЗ,СЗ,ТЗ, ТКЗ,К ва ОК типли олиб қўйиладиган ва штирли қаттиқ қотишмали долоталар.
Долотани ювувчи тешиклар. Пурковчи сопла. Турли ювувчи тешикли долоталар модификацияси. Таянч шарошкали тузилиши ва модификацияси. Таянч шарошкалар схемаси. ГОСТ бўйича долоталарни ўлчамлари.
Пурковичли долота. Мой тўлдирилган таянчли долоталар. Шарошкали долоталар кинематикаси. Силжиш даражаси ва тўсиш коэффициенти. Долотанинг алоҳида элементларини емириши.
Ўзбекистонда қўлланиладиган хорижий фирмаларни уч шарошкали долоталари. Икки шарошкали долота. Тузилиши хусусиятлари. Икки шарошкали долотани қуролланиши бўйича синфланиши. Ювувчи каналлар. Икки шарошкали долоталарни ГОСТ бўйича ўлчамлари.
Бир шарошкали долоталар. Тузилиши. Модификацияланиши бўйича тузилиш хусусиятлари. Бир шарошкали долоталарни қуролланиши. Бир шарошкали долоталарни ГОСТ бўйича ўлчамлари.
Олмосли долоталар. Уларни тузилиши бўйича синфланиши, долоталар типи ва номенклатураси. Олмосли долоталар билан бурғулаш учун қудуқнитайрлаш. Металли-шламушлагичлар. ИСМ типли долоталар ва уларни турлари: кесувчи, ишқаловчи ва қирқувчи. ИСМ долоталарини қулайлиги.
Қудуқ тубини ҳалқали бурғулаш учун асбоблар. Шарошкали бурғулаш каллаги. Тузилиши. Шарошкали бурғулаш каллагини формаси ва қуролланиши бўйича турлари. Шарошкали бурғулаш каллагини ТТС бўйича номенклатураси.
Олмосли бурғулаш каллаги. Тузилиши. ТТС бўйича номенклатураси.
ИСМ типли бурғулаш каллаги. Тузилиши. ТТС бўйича номенклатураси.
Керн қабул қиладиган асбоблар. Роторли ва турбинали бурғулаш учун керн қабул қиладиган қурилмалар. Уларни номенклатураси.
Технологик асбоблар. Шарошкали, суриладиган ва сурилмайдиган кенгайтиргичлар.
Колибрловчи – марказловчи асбоб – колибраторлар, марказлагичлар, стабилловчилар. Уларни тузилиши.
Найзасимон долота.
Бурғулаш долоталарини техник-иқтисодий кўрсаткичлари. Долоталардан фойдаланишни асосий қоидалари. Долоталарни рационал қайта ишлаши. Роторли момент ўлчагични қўлланиши. Вахта журналларида, суткалик рапортларда ва долотани ишлатиш карточкасида долотани ишини ҳисобга олиш. Долота ишини таҳлил қилиш. Қудуқни бурғулаш учун долоталарга бўлган талабни ўрнатиш.