Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган мухандислик технология институти Сотволди Турсунов

Уруғни экишга тайёрлаш. Уруғ сифати юқори ҳосил олиш гарови ҳисобланади. Уруғ тоза, соғлом, йирик, бир текис ва унувчанлиги юқори бўлиши керак. Йирик, оғир, бир хил, кобиғи, муртаги шикастланмаган уруғлар экилганда, майда уруғларга нисбатан 3-4 ц/га қўшимча ҳосил олинади. Уруғларни тозалаш линияларида улар жароҳатланган бўлса, унувчанлиги ва ўсиш энергияси пасаяди, кўпинча фузариоз билан касалланади. Экиладиган уруғларда оқсил миқдори кўп бўлса, униб чиқиши ва ўсимлик дастлабки ўсиш даврида азотли моддалар манбаи бўлиб ҳисобланади. Кирғизистоннинг суғориладиган ерларида кузги буғдой уруғи таркибида оқсил миқдори 18,6 %, бўлганда ҳосилдорлик 36,4 ц/га, 15 % оқсил бўлганда 28,5 ц/га ни ташкил килган.
Ўзбекистоннинг бир қатор минтақаларида айрим йиллари ёз қуруқ келиши ва гармсел эсиб туриши оқибатида кузги буғдой дони майда бўлиб қолади ва экишга ярамайди. Бундай майда, пуч уруғлар экилганда ҳосилдорлик кескин пасайиб кетади. Бунинг учун хўжаликларда йилдан-йилга ўтадиган йирик, тоза, сифатли, уруғ фондлари бўлиши керак. Об-ҳаво ноқулай келганда шу фондлардан уруғлик сифатида фойдаланиш мумкин.
Хўжаликларда йилдан йилга ўтувчи уруғ фонди бўлмаса янги йиғиштирилган уруғлардан экишда фойдаланилади. Бундай уруғлар яхши пишган, тозаланган, сараланган бўлиши керак.
Уруғларни кимёвий моддалар билан микроэлементларни қўшиб ишлаш яхши натижа беради. Уруғларни ярим қуруқ усулда дорилашда сув ўрнига рух сулфат билан калий перманганатлар 10 л сувда эритилиб 1 тонна уруғга ишлатилади. Уруғлар экиш олдидан шундай усулда ишланганда 3-3,6 ц/га қўшимча ҳосил олинган.
Уруғлар 1, 2 синф талабларига жавоб бериши лозим. 1 синф уруғларининг тозалиги 99 %, 2 синф 98 % ва 3 синф 97 % бўлиши.
Буғдой уруғининг сифат кўрсаткичлари.

Синфлар

Уруғ тозалиги, %