Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мукимий номидаги қЎҚон давлат

Адабиётлар: [7,8,9].
1. ёРУҒЛИКНИНГ ТИРИК ОРГАНИЗМЛАР ҲАЁТИДАГИ
АҲАМИЯТИ

Сайёрамизга қуёшдан келадиган ёруғлик нури тирик организмлар ҳаётида муҳим рол ўйнайди.

3-жадвал.

Ёруғлик таъсирида ўсимлик ва ҳайвонларда борадиган энг муҳим жараёнлар

1.	Фотосинтез	Ўсимлик тушаётган нурни тахминан 1-5% ўзлаштиради. Фотосинтез барча тирик организмлар учун озуқа занжирида энергия манбаидир. Хлорофилл тўпланиши учун ҳам ёруғлик зарур.
2.	Транспирация	Қуёш нурининг ўсимликка тушаётган 75%и ўсимликдан сувни буғлатишга сарф бўлади. Бунда сув буғлатиш тезлашади. Бу ҳол ҳозирги даврда сув муаммосини ҳал этишда муҳим аҳамиятга эга.
3.	Фотопериодизм	Ўсимлик ва ҳайвонларнинг ҳаётини уйғунлаштириш учун муҳим (айниқса кўпайиш даврида) аҳамиятга эга.
4.	Ҳаракатланиши	Ўсимликларда кузатиладиган фототропизм ва фотонастиялар ўсимликни етарли ёруғлик билан таъминлашда муҳим аҳамиятга эга. Фототаксис бир ҳужайрали ўсимликлар ва ҳайвонларда ўзига хос яшаш жойини танлашда роль ўйнайди.
5.	Ҳайвонларнинг кўриши	Энг муҳим организмдаги функциялардан бири ҳисобланади.
6.	Бошқа жараёнлар	Одамларда Д витаминни синтезланиши, терини қорайиши каби ҳимоя мосланишлари. Тик тушаётган нурдан қочиш каби хулқий ҳаракатлар.

Одам 0,40 – 0,75 мкм тўлқин узунлигидаги нурларни кўради. Қисқа тўлқин узунликдаги нурлар ультрабинафша, узун тўлқин узунликдагилар эса инфрақизил нурлар деб аталади.

Ёруғлик биринчи навбатда яшил ўсимликлар учун зарур. Ёруғлик таъсирида яшил ўсимликларда энг муҳим физологик жараён, яъни фотосинтез амалга ошади. Бундан ташқари, ёруғлик ҳужайрадаги биокимёвий ва физиологик жараёнларга, жумладан ферментларнинг фаоллигига оқсил ва нуклеин кислоталарнинг синтезланишига таъсир этади. Барг оғизчаларининг ҳаракати, газлар алмашинуви ҳамда транспирация ва бошқаларга ҳам таъсир этади.