Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд Давлат архитектура-қурилиш институти «Қурилиш материаллари, буюмлари ва конструкцияларини ишлаб чиқариш»

5- тажриба. Ёғочнинг статик эгилишдаги мустаҳкамлик чегарасини аниқлаш

Ёғочнинг статик эгилишдаги мустаҳкамлик чегарасини аниқлаш учун силлиқ тахтадан 20x20x30 мм ли учта намуна тайёрланади ва гидравлик прессда қуйидаги тизим бўйича (4-расм) синалади.

4-расм. Ёғоч намунанинг статик-эгилишга синаш тизими;
P - бузувчи куч, кг ёки Н ҳисобида. 1 – намуна, 2 - куч тушадиган юза. 3 - таянчлар.

Ҳар қайси намунанинг ўртасидан радиал йўналиши бўйича эни (b) ва тангентал йўналиши бўйича қалинлиги (h) ўлчанади.

Пресс таянчи ва пичоғи 30 мм радиусда юмалоқланиши керак. Таянчлар оралиғи 240 мм, таянч билан пичоқ ва пичоқ билан пичоқ оралиғи 80 мм дан бўлиши лозим.
Намунага қўйилган икки бузувчи куч, (Р), намунанинг қалинлиги тангантел йўналиш бўйича таъсир этиб, уни эгади. Намуна сингунча таъсир этадиган кучнинг қиймати минутига 5000+100 Н (500100 кг) ошмаслиги керак.
Синалган намунанинг статик эгилишга мустаҳкамлик чегарасидаги формула билан анқланади:
; МПа (кг/см²)
бунда P - бузувчи куч, кг ёки Н ҳисобида
- таянчлар оралиғи, см ҳисобида (24 см тенг);
b - намунанинг эни, см ҳисобида (2 см); h - намунанинг баландлиги, см ҳисобида (2 см).
Ёғочнинг табиий намликдаги эгилишга бўлган мустаҳкамлигини, 20°С ҳароратда стандарт намлик (12% даги мустаҳкамликка қайта ҳисоблаш учун қуйидаги формуладан фойдаланилади:
; МПа (кг/см²)
бунда - ёғочнинг табиий намликдаги эгилишга бўлган мустаҳкамлиги;
 - намлик учун тузатиш коэффициенти  - 0,035;
W - намунанинг синалган вақтидаги намлиги.
Иш натижалари қуйидаги (6) жадвалга ёзилади.
6-жадвал.

Намуна­нинг номери, (тури, жинси)	Кўндаланг кесими ўчамлари, см ҳисобида		Таянч­лар оралиғи, см ҳисобида	Макси­мал бузувчи куч, P – кг ёки Н ҳисобида	Нам­лик, W % ҳисо­бида	Статик эгилишга мустаҳкам­лик чегара­си, кг/см^2 ёки МПа ҳисобида
	b	h
1 2 3