Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий

Ишнинг бажарилиши: 
1.
Спинал бақа тайѐрланади ва препарат пастки жағидан штативдаги 
илгакка осилади. Тюрк бўйича орқа оѐғининг букувчи рефлекс вақти 
аниқланади. Бунинг учун бақа оѐғи 0,5%ли сульфат кислота эритмасига 
солинади
(2-3 мин интервал билан 2 марта). 
2.
Миянинг кесилган юзаси пахтали тампон билан яхшилаб 
қуритилади. Кичкина қайчи билан бош чаноғининг қолган қисми устидан бир 
парча тери кесилади. Кесилган тери парчасини танасига қаратиб қайрилади 
ва қайчининг бир учини бош мия суягини ичига, иккинчи учини юқорига 
қаратиб киргизилади, бош суяк икки томондан (ўнг ва чап) кесилади. 
Кесилган бош мия суяги олиб ташланади, кўрув дўмбоқлари жойлашган мия 
бўлими очилади. Кўрув дўмбоқларининг олдинги қисмидан (тахминан 1/3 
қисми) бош мия кесиб ташланади. Шу йўл билан кўриш бўртиғи очилади. 
Очилган кўриш бўртиғига натрий хлор тузининг кристаллари қўйилади.
3.
1-2 мин.дан сўнг рефлекс вақти ўлчанади. Рефлекс вақти 
узайганлигига ишонч ҳосил қилиш керак.
4.
Ош тузи кристалларини олиб ташлаб, кўриш бўртиғи соҳаси 
изоосмотик эритма билан ювиб ташланади. 5 мин. дан сўнг рефлекс вақти 
ўлчанади. У бошланғич ҳолга 
келиши керак (36-расм).
 
 
 
 
 
36-расм. Сеченов тормозланиши. 
А - тажриба схемаси:
I – яримшарсиз 
бақада рефлекс вақтини аниқлаш, II – ўша 
бақани кўриш бўртиғи соҳасига натрий 
хлорид кристали қўйилгандан кейин рефлекс 
вақтини ортиши;
Б - тормозланиш 
механизми
: I – мотонейрондан қўзғалишни 
ўтказилиши, II – мотонейронга тушувчи 
тормозловчи таъсир (қўзғатувчи синапслар – 
қизил, тормозловчиси – қора ранг билан 
белгиланган). 
 
 
 
Хулоса: 
турли шароитлардаги рефлекс вақтини аниқланг ва олинган 
натижаларни жадвалга киритинг. 

---

57 
Ишнинг босқичлари 
Рефлекс вақтлари 
Ўртача вақт, 
сек 
1 
2 
3 
―Сеченов кесимидан‖ сўнг 
Ош 
тузи 
кристаллари 
қўйилгандан кейин 
Ош тузи олиб ташлангандан 
кейин